آشنایی با مهارت تیم‌سازی و کار تیمی
مقدمه
تیم یا دلیل آن برای موجود بودن، مهم نیست بلکه ترکیب انسان‌ها مهم هستند. در واقع افراد گوناگون با تجربیات مختلف زندگی، تجربیات کاری متفاوت و درجات مختلف موفقیت در کار با تیمهای سابق و انجام مأموریت‌های تیم قبلی، حول یک مأموریت جدید همگرا می‌شوند. یک فرد می‌تواند شانس تیم‌هایی که به آن‌ها ملحق می‌شود یا نظارت می‌کند را به طور معناداری افزایش دهد. با توجه به حمایت و پرورش مناسب، تیم‌ها می‌توانند فراتر از رویاهای شما فعالیت کنند. اگر انتظار اینست که تیمهای کاری، بیشترین موفقیت را تجربه کنند باید نیازهای اساسی آن‌ها تأیید و برآورده شوند. در صورت عدم تأمین این نیازها، هیچ تیمی موفق نخواهد شد.
بسیاری از کسب‌وکارها برای تکمیل یک پروژه از کار تیمی استفاده می‌کنند. تیم‌ها غالباً می‌توانند یک پروژه را سریع‌تر و کامل‌تر از یک فرد انجام دهند. تیمی که به خوبی و کارآمد عمل کند می‌تواند بسیار موفق باشد، اما کارهای زیادی در تیم‌سازی لازم است تا یک تیم بتواند به طور منسجم عمل کند و از روحیه تیمی قوی برخوردار باشد.
سال‌هاست برخی سازمان‌ها از تیم‌هایی استفاده کرده‌اند که موفق‌تر از سایر تیم‌ها هستند. در تلاش برای تعیین اینکه چرا بسیاری از تیم‌ها نتوانسته‌اند به اهداف خود برسند، مفهوم توسعه تیم به موضوعی داغ تبدیل شده است. در واقع سازمان‌ها تفاوت‌های بین تیمهای موفق و ناموفق را مورد بررسی قرار داده‌اند و به تدریج یاد گرفتند که در تمام مراحل توسعه و مشارکت، بایستی تیم‌ها را به طور مؤثرتری مدیریت کنند.
تعریف تیم
یک تیم، گروهی از افراد است که برای رسیدن به یک هدف مشترک با هم جمع می‌شوند. پس گروهی از ورزشکارانی که برای پیروزی در یک رویداد ورزشی با یکدیگر بازی می‌کنند، یک تیم هستند. سیاستمداری که گروهی از داوطلبان را برای پیروزی در انتخابات جمع می‌کند، یک تیم تشکیل می‌دهد. هیچ محدودیتی برای بزرگی یا کوچکی تیم وجود ندارد. هنگامی که چین میزبان بازی‌های المپیک 2012 بود، رئیس‌جمهور وقت چین، هو جینتائو آن را یک «تلاش تیمی» توصیف کرد یعنی تیمی با بیش از یک میلیارد نفر. پس شما از نظر فنی می‌توانید هر گروه از افراد را به عنوان یک تیم توصیف کنید، همان‌طور که هو جینتائو انجام داد. با این حال، گروهی که در یک کسب‌وکار به عنوان یک تیم معرفی می‌شود باید شرایط خاصی را برآورده کنند؛ یعنی اعضای تیم بایستی:
- نقش‌های شفاف و مشخص داشته باشند؛
- یک هدف یا آرمان شفاف و مشخص داشته باشند؛
- مهارت‌ها و منابع لازم برای تحقق هدف فوق را داشته باشند؛
- دارای سلسله‌مراتب گزارش‌دهی و رهبری شفاف باشند.
اگر گروهی از افراد، معیارهای فوق را برآورده نکنند، واقعاً نمی‌توانید آن‌ها را یک تیم بنامید. تیم‌ها معمولاً از افرادی با مهارت‌های متفاوت اما مکمل تشکیل می‌شوند، به عبارتی استعدادهای آن‌ها ممکن است متفاوت باشد، اما آن‌ها برای ایجاد یک نتیجه مشترک دور هم جمع می‌شوند.
تیم مخفف اینست که: با هم به موفقیت بیشتری می‌رسیم.
مزایای سازمانی تیم‌ها
مشوق اصلی سازمان‌ها برای پذیرش مفهوم تیم، تلاش برای بهبود بهره‌وری و کیفیت است. تیم‌ها یک مؤلفه اصلی بسیاری از برنامه‌های مدیریت کیفیت جامع هستند. علاوه بر بهبود بهره‌وری و کیفیت، برخی از مهم‌ترین مزیت‌های سازمان در استفاده از تیم‌ها، افزایش کیفیت زندگی کاری کارکنان، کاهش غیبت و ترک خدمت، افزایش نوآوری و بهبود سازگاری و انعطاف‌پذیری سازمانی است. همچنین تیم‌ها می‌توانند با بهبود ارتباطات و اعتماد بین اعضای تیم، سیاست‌های اداری را بهبود بخشند.
هدف از ایجاد تیم
هدف از ایجاد تیم، فراهم کردن چارچوبی است که باعث افزایش توانایی‌های کارکنان در برنامه‌ریزی، حل مسئله و تصمیم‌گیری برای خدمت بهتر به مشتریان می‌شود و همچنین مشارکت کارکنان در موارد زیر افزایش می‌یابد:
- فهم بهتر تصمیمات؛
- حمایت بیشتر و مشارکت در برنامه‌های اجرایی؛
- افزایش مشارکت در حل مسئله و تصمیم‌گیری؛
- مالکیت بیشتر در تصمیمات، فرایندها و تغییرات؛
- توانایی و تمایل بیشتر برای شرکت در ارزیابی و بهبود عملکرد.
تعریف کار تیمی
اصطلاح کار تیمی از مفهوم یک تیم سرچشمه می‌گیرد و به زبان ساده به انجام کار در یک تیم یا گروه اشاره دارد. به استناد دایرکتوری کسب‌وکار، کار تیمی به عنوان فرایندی تعریف شده است که گروهی از افراد با همکاری مشترک برای دستیابی به یک مجموعه یا یک هدف یا وظیفه مشخص کار می‌کنند. مطابق این تعریف، کار تیمی به این معنی است که افراد سعی می‌کنند با استفاده از مهارت‌ها و استعدادهای مختلف فردی خود، برای ایجاد بازخورد سازنده (با وجود اینکه افراد ممکن است تعارض شخصی بین خود داشته باشند)، همکاری کنند. این تعریف بیان می‌کند که کار تیمی، افراد را با مجموعه مهارت‌های مختلف برای تحقق یک مجموعه هدف تعیین شده، گرد هم جمع می‌کند. علاوه بر این تعریف، تعاریف متعدد دیگری نیز برای کار تیمی مطرح گردیده است.
گرچه تعاریف فوق ممکن است در نحوه تلاش برای توضیح اصطلاح کار تیمی با یکدیگر متفاوت باشد، اما به‌زعم همه این تعاریف، تیم‌ها برای دستیابی به اهداف، وظایف یا مشاغل خاص بر همکاری و هماهنگی کاری تمرکز دارند.
اهمیت کار تیمی در محیط کار
کار تیمی اصطلاحی است که برای همگرا کردن تلاش‌های اعضا با یکدیگر در یک پروژه یا کسب‌وکار برای دستیابی به یک هدف مشترک استفاده می‌شود. اعضای تیم به طور مؤثر به عنوان یک گروه با هدف افزایش بهره‌وری و عملکرد کار می‌کنند. در زیر چند دلیل ضروری برای کار تیمی مؤثر در هر سازمان ارائه شده است:
1) هنگامی که یک فرد به عنوان عضوی از تیم شناخته می‌شود، احساس قدردانی می‌کند و از مزایای نامشهود نظیر احساس خود ارزشی، نشاط و رضایت برخوردار می‌شود. این امر باعث تحریک، احساس پیشرفت و یادگیری فکری می‌شود.
2) کار تیمی یک ساختار منعطف‌تر با توسعه یک محیط دوستانه ایجاد می‌کند. محیطی که در آن، رهبران سعی نمی‌کنند رئیس باشند و در کنار اعضای تیمشان همکاری می‌کنند، به ایجاد پیوندهای محکم بین اعضا کمک می‌کند.
3) کار تیمی، انعطاف‌پذیری را تشویق می‌کند زیرا تیم‌ها با همکاری و برقراری ارتباط با یکدیگر، چشم‌اندازهای مختلفی را در نظر می‌گیرند و به این ترتیب سبب می‌گردند که کسب‌وکار سریع‌تر به تغییرات محیطی پاسخ دهند.
4) کار تیمی، با ترکیب راه‌حل‌ها، توانایی‌ها و استعدادهای مختلف در یک سازمان، مهارت حل مسئله را بهبود می‌بخشد و اجازه می‌دهد تا ایده‌های جدید شکوفا شوند و اهداف سریع‌تر حاصل شوند.
5) سازمان از بهره‌وری بالای ناشی از کار تیمی سود می‌برد. تیمهای سالم به معنی کارکنان عجین و یک فرهنگ پر جنب‌وجوش در محیط کار هستند. همچنین این بدان معناست که افراد در تعامل بیشتر هستند که این امر موجب کارایی و بروز نوآوری می‌گردد.
6) کار تیمی در کارکنان انگیزه ایجاد کرده و یک محیط سالم بین اعضای تیم ایجاد می‌کند، زیرا اکثر افراد بیشتر از آنچه با دوستانشان وقت صرف کنند، زمان بیشتری را با همکاران خود می‌گذرانند.
7) جامعه با داشتن افراد و شرکت‌های سالم، شکوفایی چشمگیری پیدا می‌کند.
نکات مهم برای کار تیمی اثربخش
آیا تاکنون تعجب کرده‌اید که چگونه برخی از گروه‌های کاری، کار تیمی اثربخش را ارائه می‌دهند و سایر تیم‌ها حتی به لحاظ حیات و دوام ناکارآمدند؟ کار تیمی اثربخش در عین حال هم بسیار ساده و هم دشوار است چرا که موفقیت یک تیم با فرهنگ سازمانی ارتباط تنگاتنگی دارد. متأسفانه تنها برخی از فرهنگ‌های سازمانی از کار تیمی حمایت می‌کنند. به همین دلیل است که تیمهای زیادی برای به دست آوردن روابط، تعامل و اجرای وظیفه تلاش می‌کنند. موفقیت آن‌ها به عواملی بستگی دارد. در حقیقت عواملی وجود دارد که تأثیر جدی در نحوه عملکرد تیمهای کاری موفق در سازمان دارند.
تعریف تیم‌سازی
در یک دنیای ایده‌آل، شما قادر خواهید بود یک دسته از افراد با عملکرد بالا را در کنار هم جمع کنید و از آن‌ها نتیجه عالی حاصل کنید. ولی در دنیای واقعی، افراد با عملکرد بالا به ندرت به تیم‌هایی با عملکرد بالا تفسیر می‌شوند. برخی از اعضای تیم با دیگران همراه نمی‌شوند. برخی در ارتباط برقرار کردن با دیگران مشکل دارند و برخی از تیم‌ها درباره مسائل مربوط به رهبری تیم، اختلاف‌نظر دارند. راه‌حل این مسائل در مفهوم تیم‌سازی نهفته است.
در واقع تیم‌سازی کلیه فعالیت‌ها، تاکتیک‌ها و اقداماتی است که یک سازمان یا رهبران آن برای ایجاد یک تیم اثربخش انجام می‌دهند. به عبارتی تیم‌سازی فرایندی است که توسط آن، سازمان‌ها را قادر می‌سازند تا افراد را با هم جمع کرده و تیمی منسجم را تشکیل دهند.
تیم‌سازی به عنوان یک فرآیند یا جلسه آموزشی تعریف می‌شود که در آن فعالیت‌هایی از قبیل بازی‌ها، ورزش‌ها، ارائه‌ها و اجراهایی که برای پیوند زدن گروهی از افراد انجام می‌شود. از طریق این فعالیت‌ها و تمرینات، به هم‌تیمی‌ها یا گروهی از افراد حاضر در تیم آموزش داده می‌شود که به عنوان یک تیم کار یا فعالیت کنند. همچنین به آن‌ها آموزش داده می‌شود تا نظرات هم‌تیمی خود را در نظر بگیرند، به پیشنهادات آن‌ها احترام بگذارند و نتیجه‌ای به دست آورند که تلاش همه افراد در کنار هم باشد. این تغییر در نگرش افراد به تدریج و از طریق چند مرحله توسعه به وجود می‌آید. رویه‌ای که مشتمل بر این مراحل می‌باشد به «فرایند تیم‌سازی» معروف شده است و در بسیاری از اماکن اجتماعی نظیر مدارس، دانشکده‌ها و محیط کاری برای یک آموزش سودمند استفاده می‌شود.
تیم‌سازی یک تکنیک مدیریتی است که برای بهبود کارایی و عملکرد تیمهای کاری از طریق فعالیت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل مهارت‌ها، تجزیه‌وتحلیل و مشاهدات زیادی برای تشکیل یک تیم قدرتمند و توانمند است. تنها انگیزه اصلی در تیم‌سازی، رسیدن به چشم‌انداز و اهداف سازمانی است.
تیم‌سازی مجموعه‌ای از فعالیت‌ها نیست بلکه یک فرایند است. طبق گزارش دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو، تیم‌سازی فرایندی مداوم است که به یک تیم کاری کمک می‌کند تا در یک واحد منسجم قرار بگیرد. اعضای تیم نه تنها انتظارات خود را برای انجام وظایف تیم به اشتراک می‌گذارند بلکه به یکدیگر اعتماد می‌کنند و یکدیگر را مورد حمایت قرار می‌دهند و به تفاوت‌های فردی یکدیگر احترام می‌گذارند.
تفاوت بین کار تیمی و تیم‌سازی:
با بررسی منابع علمی مشاهده می‌گردد که بین دو اصطلاح کار تیمی و تیم‌سازی کمتر تفاوت بیان شده است در صورتی که آن‌ها دو مفهوم مجزا هستند. تیم‌سازی بر تشکیل تیم‌ها و کار تیمی بر کارکرد تیم‌ها متمرکز است. هر دو برای موفقیت بسیار مهم هستند. دانستن اصول اولیه تیم‌سازی و کار تیمی می‌تواند اثربخشی فرد را به عنوان یک رهبر یا عضو ارزشمند گروه افزایش دهد.
منبع: فقیهی‌پور، جواد و کشاورز، میثم و اشرفی، آزاده (1399)؛ کار تیمی و تیم‌سازی، تهران، انتشارات دارالفنون، چاپ اول.
سرفصل دوره آموزشی مهارت تیم‌سازی و کار تیمی
بخش اول: تعاریف و مفاهیم تیم، کار تیمی و تیم‌سازی
بخش دوم: ایجاد و توسعه تیم
بخش سوم: کار تیمی اثربخش
بخش چهارم: مهارت‌های کار تیمی
بخش پنجم: بهبود و ارتقای کار تیمی
بخش ششم: تیم‌سازی اثربخش
بخش هفتم: فعالیت‌های تیم‌سازی
شرکت در دوره مهارت تیم‌سازی و کار تیمی برای چه کسانی مفید است؟
1- مدیرانی که به دنبال تیم‌سازی‌های موثر در محیط کار می باشند.
2- مدیرانی که به دنبال تحقق بهره‌وری (اثربخشی و کارایی) در شرکت یا سازمان خود هستند.
3- افرادی که به دنبال کسب موفقیت‌های بیشتر در زندگی خود هستند.
4- افرادی که علاقه‌مند به فعالیت به عنوان یک مشاور حرفه‌ای هستند.
5- دانشجویانی که علاقه‌مند به یادگیری عمیق مباحث مدیریتی می‌باشند.
6- دانش‌آموختگان و کارکنانی که علاقه‌مند به تصدی پست‌های مدیریتی در شرکت یا سازمان‌های خصوصی و دولتی می‌باشند.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.