پیشگفتار دکتر مرتضی خاقانی‌زاده (ریاست دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج))
پرستاران به عنوان یکی از عمده‌ترین و مؤثرترین نیروی انسانی حوزه سلامت شناخته می‌شوند. افرادی که در زمینه دانش و مهارت‌های حرفه‌ای مراقبت، درمان و آموزش بیماران دارای مدرک آکادمی بوده و عضو مهم و کلیدی خانواده مراقبت و درمان و نظام سلامت محسوب می‌شوند. این خادمین گمنام، زحمتکش و مخلص عرصه مراقبت و درمان از مشکلات عمده و عدیده‌ای در زمینه مدیریت منابع انسانی رنج می‌برند، شواهد بی‌توجهی به مدیریت منابع انسانی در حرفه پرستاری را می‌توان در موارد زیر مشاهده نمود: کمبود نیروی انسانی پرستار متناسب با نیازهای بهداشتی و درمانی کشور، عدم درک درست مسئولین از استاندارد و نیروی مور نیاز پرستار، ناکارآمدی در جذب، نگهداری، آموزش و توسعه نیروهای پرستاری، عدم توازن میزان دستمزد و حقوق پرستاران، بی‌توجهی به حقوق پرستاران، نادیده گرفتن کرامت انسانی آنان، فرسودگی شغلی و بی‌انگیزگی پرستاران، ترک حرفه و یا خروج از کشور و اشتغال در سایر کشورهایی که برای این قشر ارزش بیشتری قائل هستند. در واقع خستگی مفرط ناشی از کمبود نیرو و سختی کار و عوارض ناشی از آن و همچنین از کارافتادگی نیروها و عوارض ناشی از عدم کرامت اجتماعی لازم و پایین بودن و بی‌عدالتی در پرداخت‌ها که همه ناشی از ضعف در مدیریت منابع انسانی حرفه پرستاری است، منجر به ایجاد خستگی مفرط و آسیب‌های شغلی در پرستاران شده و به بخشی از عوامل کمبود نیرو پرستار در کشور نیز دامن زده است.
در مجموعه دانش و مهارت‌های مدیریت بالاخص دانش مدیریت منابع انسانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به خصوص در سازمان‌های بهداشتی و درمانی که بیشترین بار فعالیت‌ها بر دوش نیروی انسانی است، در این سازمان‌ها، بهره‌وری نیروی انسانی گروه پرستاری اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، زیرا پرستاران نقش اساسی در کیفیت مراقبت و ارتقای سلامت داشته و این منبع کاری بزرگ تقریباً 62 درصد از کل کارکنان و 36 درصد از هزینه‌های بیمارستان را تشکیل می‌دهند، لذا اهمیت مدیریت منابع انسانی در این حرفه دو چندان محسوب می‌شود. حرفه پرستاری در برگیرنده طبقات مشاغلی است که متصدیان آنها تحت نظارت کلی عهده‌دار کارهای مربوط به حرفه پرستاری از قبیل مراقبت از بیمار انجام خدمات بهداشتی، درمانی و امور آموزشی و تحقیقاتی می‌باشند. بنابراین مدیریت نیروی انسانی در حرفه پرستاری قطعاً یکی از مسایل اصلی حوزه سلامت کشور است. اتخاذ خط‌مشی‌های مناسب و تأمین کمّی و کیفی منابع انسانی توسط مدیران و سیاستگزاران موجب ارتقای بهره‌وری حرفه خواهد شد و مددجویان را از بسیاری عوارض مصون خواهد داشت.
امروزه نیروی انسانی به عنوان مهمترین عامل استراتژیک رشد و توسعه سازمان‌ها محسوب می‌شود و موفقيت سازماني در راه رسيدن به اهداف كوتاه‌مدت و بلندمدت حرفه‌اي، در گرو تركيب كارآمد وسايل كار، پول، مواد اوليه و منابع انساني است، با توجه به این که نیروی انسانی مؤثر، عامل اصلی تداوم، موفقیت و تحقق اهداف سازمان‌ها است براي همه سازمان‌ها، مديريت منابع انساني از اهميت ويژه‌اي برخوردار است زیرا هیچ سازمانی نمي‌خواهد؛ فردي را استخدام كند كه براي شغل موردنظر، مناسب نيست و یا نمی‌خواهد شاهد جابجايي بسيار بالاي كاركنان باشد و یا كاركناني را استخدام كند كه به هنگام كار، نهايت سعي خود را نمي‌نمايند و یا هیچ سازمانی نمی‌خواهد متهم به رعايت نكردن قوانين ايمني و بهداشت کار شود و یا در رفتار با كاركنان متهم به نقض مقررات شود و یا بدلیل بی‌توجهی به آموزش‌های کارکنان خود
شاهد كاهش اثربخشي دواير سازمان گردد. به همین دلیل دامنة فعاليت مديريت منابع انساني بسیار وسیع است شامل مواردی از قبیل تجزيه و تحليل شغل (تعيين ماهيت شغل هر يك از كاركنان)، برنامه‌ريزي منابع انساني و كارمنديابي، گزينش داوطلبان واحد شرايط، مديريت حقوق و دستمزد (چگونگي جبران خدمت كاركنان)، ايجاد انگيزه و مزايا، ارزيابي عملكرد، برقراري ارتباط با كاركنان، توسعه نيروي انساني و آموزشي و متعهد نمودن كاركنان به سازمان می‌شود. با توجه به اهمیت این مباحث در حرفه پرستاری در کتاب حاضر تلاش شده است در دو جلد به ابعاد مختلف مباحث مدیریت منابع انسانی در حرفه پرستاری پرداخته شود. مطالب این کتاب علاوه بر این که در تقویت دانش مدیران و مسئولین پرستاری در حوزه مدیریت منابع انسانی مفید است، برای دانشجویان پرستاری در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌تواند به عنوان یک مجموعه کامل و جامع آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.
در آخر برخود لازم مى‌دانم از سروران گرامى و ارجمندم آقاى دکتر جواد فقیهیپور و سرکار خانم فاطمه فولادوند و آقاى دکتر قاسم رمضان‌پور نرگسی كه اين مجموعه حاصل زحمات و تلاش‌های شبانه‌روزی آنان است تشکر کنم و انشالله مورد مقبول پروردگار قرار گیرد و امیدوارم رهگشایی برای اعتلای حقوق و جایگاه پرستاران باشد.
پیشگفتار مؤلفین
بی‌گمان می‌توان اذعان داشت که وجود پرستاران دانش‌آموخته و متعهد و کارا در عرصه درمان و آموزش بهداشت جزء لاینفک شاخص‌های توسعه و اعتلای نظام سلامت یک کشور محسوب می‌شود. از اینرو در کشور عزیزمان ایران همواره این دغدغه از سوی مدیران پرستاری وجود داشته که بهبود ارائه خدمات پرستاری و افزایش بهره‌وری در سیستم درمان و آموزش و در حیطه وظایف حرفه‌ای پرستاری، در اولویت‌های مدیران سرمایه انسانی قرار گیرد؛ اما مسائل و مشکلات پیش روی این قشر خدوم تا کنون مانع آن شده تا آن طور که انتظار می‌رود بتواند در این امر موفقیت چشمگیری حاصل نمایند. بر هیچ یک از مدیران بخش سلامت علی‌الخصوص مدیران پرستاری پوشیده نیست که عدم توجه به مسائل خاص جامعه پرستاری و نادیده انگاشتن این امر خود تا‌کنون صدمات جبران‌ناپذیری بر پیکره درمان و سلامت جامعه وارد نموده است. شایان ذکر است که این کتاب مشتمل بر دو جلد، پنچ بخش و سی و یک فصل تنظیم گردیده است. مولفین در کتاب حاضر کوشیدند تا بتوانند با واکاوی مقوله مدیریت سرمایه انسانی در حرفه پرستاری، گامی هر چند کوچک در راستای تغییر دانش و نگرش مدیران پرستاری در جهت افزایش بهبود عملکرد و کاهش مشکلات حرفه‌ای پرستاران عزیز برداشته شود. امید است با عنایت خداوند و اهتمام مسئولین آن طور که شایسته و سزاوار است، قدر و منزلت این سرمایه‌های گرانبهای عرصه سلامت پاس داشته شود. در پایان از تمامی صاحبنظران، اساتید و دانشجویان عزیز خواستاریم که در راستای هر چه بهتر شدن این مجموعه، نظرات خود را به ایمیل ja.faghihi@ut.ac.ir ارسال نمایند.
جلد اول | بخش اول؛ مدیریت منابع انسانی |
فصل اول؛ برآورد و جذب / فصل دوم؛ نگهداشت / فصل سوم؛ رهبری / فصل چهارم؛ فرهنگ و عدالت / فصل پنجم؛ عملکرد و بهره‌وری | |
بخش دوم: توسعه منابع انسانی | |
فصل ششم؛ مهارت‌ها / فصل هفتم؛ ماهیت آموزش / فصل هشتم؛ نیازسنجی و اﻋﺘﺒﺎرﺑﺨﺸﻲ آموزش / فصل نهم؛ آموزش به پرستار / فصل دهم؛ آموزش به بيمار / فصل یازدهم؛ توانمندسازی شغلی / فصل دوازدهم؛ انگیزش و شایستگی / فصل سیزدهم؛ هوش هیجانی و فرهنگی / فصل چهاردهم؛ توسعه در سطح سازمان | |
بخش سوم: ابعاد حرفه‌ای پرستاری | |
فصل پانزدهم؛ مولفه‌های حرفه‌ای / فصل شانزدهم؛ استانداردهای حرفه‌ای / فصل هفدهم؛ تعهد سازمانی / فصل هیجدهم؛ رضایت شغلی / فصل نوزدهم؛ اخلاق حرفه‌ای | |
جلد دوم | بخش چهارم؛ رفتارهای مراقبتی |
فصل بیستم؛ ماهیت رفتار مراقبتی / فصل بیست و یکم؛ پیشایندها و پیامدهای رفتار مراقبتی / فصل بیست و دوم؛ استانداردهای مراقبت / فصل بیست و سوم؛ حاکمیت بالینی / فصل بیست و چهارم؛ قصور و خطای پرستاری / فصل بیست و پنجم؛ خطاهای دارویی | |
بخش پنجم: بهداشت جسم و روان | |
فصل بیست و ششم؛ ایمنی / فصل بیست و هفتم؛ تعارض / فصل بیست و هشتم؛ افسردگی و استرس / فصل بیست و نهم؛ کیفیت زندگی کاری / فصل سی؛ فرسودگی شغلی / فصل سی و یکم؛ خشونت شغلی | |
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.