بخشی از فصل پنجم کتاب
راهکارهای عملیاتی برای ارتقای نشاط سازمانی با محوریت مزایای غیرنقدی
- ایجاد مراکز رفاهی خاص کارکنان نظیر هتل‌ها، رستوران‌ها و استخرها در تهران و شهرستان‌ها جهت مسافرت و استراحت کارکنان و خانواده‌های آنان در فصول مختلف سال؛
- ایجاد یک باشگاه ورزشی برای جمعه (ایام تعطیل) کارکنان؛
- برگزاری اردوها و یا برنامه‌های ورزشی تفریحی گروهی مانند پیاده‌روی و کوهنوردی برای کارکنان مثلاً در روزهای پنجشنبه یا جمعه؛
- ایجاد سامانه استفاده اجباری از مراکز رفاهی (اعزام کارکنان به مراکز تفریحی یا زیارتی بدون درخواست آنها) و یا اجرای طرح «حداقل یک سفر در سال» برای کارکنان؛
- گرفتن گل برای کارکنان به مناسبت‌های مختلف؛
- ارسال پیام تبریک به مناسبت سالروز تولد و سالگرد ازدواج کارکنان؛
- اعطای مرخصی‌های تشویقی به کارکنان و همچنین تاکید بر مرخصی اجباری کارکنان در راستای تغییر روحیه و انگیزه کارکنان و خانواده‌های آنان؛
- پیش‌بینی برنامه‌های فرهنگی اعم از موزه‌ها، سینما، کنسرت دسته جمعی و تئاتر برای کارکنان و خانواده‌های آنان؛
- برگزاری مراسمات عمومی مشترک (افطاری ماه مبارک رمضان، هفته تامین اجتماعی و…) با حضور خانواده کارکنان و همچنین گردهمایی مدیران و کارکنان به مناسبت‌های مختلف؛
- پیش‌بینی ساعت ناهار و در نظر گرفتن یک سالن غذاخوری برای کارکنان؛
- پیش‌بینی کتابخانه عمومی در شعب و برگزاری مسابقه درون‌شعبه‌ای نظیر مسابقات کتابخوانی؛
- پیش‌بینی صبحانه کاری از ساعت 0730 تا قبل از شروع کار حداقل ماهی یکبار؛
- استفاده از میان‌وعده‌های شادی‌بخش مثل بستنی و … در مناسبت‌های ملی و اعیاد؛
- توزیع چای و یا شیر راس ساعت مقرر توسط نیروی خدمات بین کارکنان مخصوصاً باجه‌ها؛
- برگزاری برنامه‌های تفریحی و فرهنگی نظیر جُنگ شادی به صورت دوره‌ای در شعب؛
- پیش‌بینی سرویس ایاب و ذهاب برای کارکنان؛
- تخصیص یک هفته تعطیلات تابستانی برای کلیه کارکنان در طول فصل تابستان؛
- تهیه خبرنامه طنز و یا درج لطیفه‌ها و پیام‌های کوتاه و مفید بر روی بورد سازمان؛
- پیش‌بینی استراحت کوتاه 10 الی 15 دقیقه‌ای در طول روز و یا اختصاص ساعتی از روز به ورزش‌هایی مانند فوتبال دستی، پینگ پنگ یا والیبال؛
- نظر گرفتن تسهیلاتی نظیر مهد کودک جهت نگهداری از فرزندان مادران شاغل؛
- برگزاری کلاس‌های آموزشی ورزشی برای کارکنان و خانواده‌های آنان؛
- برگزاری اردوهای تابستانی یا کلاس‌های آموزشی جهت فرزندان کارکنان؛
- پیش‌بینی اردوهای یک روزه برای فرزندان کارکنان؛
- امکان استخدام فرزندان کارکنان پس از بازنشستگی؛
- کاهش هزینه‌های بیمارستانی و ایجاد مراکز درمانی ویژه کارکنان (مراکز درمانی مجزا از بیمه‌شدگان)؛
- تشکیل دفاتر مشاوره و روانشناسی جهت بررسی و حل مشکلات فکری و روحی و خانوادگی کارکنان؛
- جابجایی کارکنان در شعب مختلف و عوض کردن فضای محیط کار؛
- انجام چکاپ کامل کارکنان هر 6 ماه یکبار یا به صورت سالیانه؛
- اجرای طرح ورزش صبحگاهی هر روزه در محل کار (10 دقیقه قبل از شروع کار)؛
- همکاری با گروهی از روانشناسان برجسته و برگزاری سمینارها و سخنرانی‌های دوره‌ای؛
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی علمی و کاربردی مدیریت رفتار سازمانی و زبان بدن برای کارکنان (آموزش برخورد و رفتار مناسب با ارباب رجوع، رفتار مناسب همکاران با یکدیگر، راهکارهای جلوگیری از خشم)؛
- پیش‌بینی آموزش مثبت‌اندیشی و تکنولوژی فکر؛
- اعطای هدایایی نظیر عطر و ادکلن به کارکنان؛
- ایجاد مسابقات درون سازمانی و یا درون شعبه‌ای جهت تشویق و انگیزه جهت کارکنان نظیر طناب‌کشی، پینگ پونگ.
راهکارهای عملیاتی برای ارتقای نشاط سازمانی با محوریت حمایت سازمانی
- تفویض اختیارات به کارکنان برای انجام کارهای مشخص توسط مدیران؛
- کاهش ساعت کاری کارکنان به ویژه برای بانوان دارای فرزند (نیم تا یک ساعت)؛
- استفاده کارکنان از مقاطعه‌کاری یا دورکاری؛
- کاهش ساعت کاری در گرمای طاقت‌فرسای تابستان و در نیمه دوم سال به علت کوتاه بودن روزها؛
- ارباب رجوع تا ساعت 1400 مراجعه داشته باشند و بعد از آن درب بسته شود تا به کارهای طی روز و معوقه رسیدگی شود؛
- پنج‌شنبه‌های اجباری جهت اضافه‌کار کارکنان را به دلخواه آنان قرار دهید اگر کار عقب افتاد بعد بیایند. این امر به جهت کاهش آلودگی هوا و مصرف انرژی (آب و برق و …) نیز بایستی مورد تاکید قرار گیرد؛
- ایجاد جو اعتماد و همدلی بین مدیران و کارکنان؛
- روسای شعب تا حد امکان استرس را به کارکنان خود منتقل نکنند تا کارکنان بتوانند با آرامش به کار خود ادامه دهند؛
- تاکید بر افزایش حمایت‌های عاطفی مدیران از کارکنان؛
- کارکنان را تشویق کنیم که در پایان ساعت کاری مسائل کاری را در اداره جا گذاشته و فشار کار نباید روی روابط خانوادگی تاثیر منفی بگذارد تا روز بعد با فکر باز و با نشاط در محل کار حاضر گردند؛
- حجم انبوهی از کارها در مدت کوتاهی از کارکنان درخواست نگردد به عنوان مثال آمارهای 24 ساعته، 48 ساعته یا برنامه‌های بلندمدت سازمان که در مدت زمان 2 ماهه یا 3 ماهه باید انجام شود؛
- ارایه طرح‌هایی جهت ارتقاء شغلی کارکنان چرا که عملاً اغلب کارکنان پس از رسیدن به درجه کارشناسی ارشد دیگر امکان رشد ندارند؛
- ایجاد واحد پیگیری مشکلات کارکنان در هر شعبه نظیر دور بودن محل کار؛
- مسئولیت‌پذیری مدیران در قبال نگرانی‌ها و ناراحتی‌ها و درگیری‌ها و مشغله‌های روزانه و حتی شخصی کارکنان حتی در حد ابراز همدردی و ارائه مشاوره (حمایت مدیران از کارکنان در برابر مشکلات)؛
- ایجاد گروهی از همکاران به طور داوطلب برای شنیدن مشکلات کارکنان؛
- تقدیر از کارکنان ساعی به نحو مقتضی نه تنها با ابزار مالی بلکه به صورت برگزاری مراسم، جشن‌های کوچک، اهدا تقدیرنامه در حضور کارکنان؛
- مدیران و مسئولان هر از چندگاهی به شعبات مراجعه و بازدید نمایند و برخی از کارکنان فعال، منظم و بااخلاق را تشویق نمایند (حتی یک تشویق ساده زبانی)؛
- اختصاص پاداش ماهیانه به کارکنانی که در ماه بالاترین عملکرد کاری را داشته‌اند و نه افراد سخن چین؛
- برگزاری جلسات هم‌اندیشی و طوفان مغزی درون واحدی یا در سطح شعبه و یا شعب؛
- شورایی تحت عنوان «شورای مشارکت کارکنان» تشکیل شود؛
- هر بخش، پیشنهادات کارکنان را به صورت هفتگی و یا ماهیانه خواستار شود؛
- فراهم کردن شرایطی جهت آزادی سخن بدون ترس یعنی اینکه کارمند بدون ترس بتواند نظرات و پیشنهادات و حتی انتقاد و اعتراض خود را مطرح کند؛
- برخورد منعطف مدیران در برابر اشتباهات کاری غیرعمد کارکنان؛
- شناسایی استعدادها و توانایی‌های کارکنان و استفاده بهینه از آنها؛
- شفافیت در ارائه اطلاعات شغلی و سازمانی به کارکنان؛
- تکریم کارکنان به موازات تکریم ارباب رجوع؛
- احترام گذاشتن به خواسته‌های کارکنان و حفظ کرامت و شان آنان در سازمان؛
- به ساعاتی که کارکنان باید در کنار خانواده به امور شخصی رسیدگی کنند، احترام گذاشته شود (برقراری تعادل بین کار و زندگی کارکنان)؛
- حمایت از کارکنان در مقابل رفتارها، حرکات ناشایست و تهدیدهای ارباب رجوع؛
- تامین کمبود نیرو جهت کاهش استرس کارکنان.
راهکارهای عملیاتی برای ارتقای نشاط سازمانی با محوریت مطلوبیت محیط کار
- افزایش سطح فضای سبز در شعبه با قرار دادن گل‌های طبیعی و گلدان‌ها در راهروها؛ ورودی‌ها و اتاق‌های کارکنان؛
- استفاده از آب نما در محوطه اداره و شعب؛
- تهیه وسایل و تجهیزات مورد نیاز کارکنان نظیر میز، کمد شخصی، صندلی استاندارد، وسایل نوشت‌افزار، ملزومات اداری و یخچال؛
- تخصیص آسانسور و پارکینگ جهت آسایش و راحتی کارکنان و ارباب رجوع؛
- امکان تغییر دکوراسیون و تعیین رنگ اتاق‌ها به سلیقه کارکنان؛
- استفاده از رنگ‌های شاد در محیط کار نظیر رنگ آبی در سالن‌های انتظار ارباب رجوع و اتاق کارکنان (رعایت روانشناسی رنگ در محیط کار کارکنان)؛
- کاهش حضور فیزیکی بیش از اندازه در محیط کار؛
- تعویض کلیه مهتابی‌های شعبه و استفاده نور مناسب و کم مصرف جهت استفاده کارکنان؛
- توجه به رعایت نظافت در محیط کار؛
- پخش موسیقی ملایم و بی‌کلام در بازه‌های زمانی متناوب جهت ایجاد حس آرامش در کارکنان و ارباب رجوع؛
- خوشبو کردن محیط کار؛
- تاکید بر مطلوبیت دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی؛
- استفاده از لباس فرم‌های متعدد و یک شکل در هر واحد، با رنگ‌هایی روشن؛
- استفاده از سربازان نیروی انتظامی جهت حفظ آرامش و امنیت شعبات مانند سایر ادارات؛
راهکارهای عملیاتی برای ارتقای نشاط سازمانی با محوریت عدالت سازمانی
- مراکز رفاهی در سازمان به طور عادلانه توزیع گردد و سهمیه ناچیز شعب در خصوص مراکز رفاهی افزایش یابد؛
- پرداخت مزایا به واحدها به صورت یکسان انجام پذیرد و به شعبه‌هایی با حجم کار بالا، امتیاز بیشتری داده شود؛
- برنامه‌های خارج از سازمان فقط مختص کارکنان خاص و روسا نباشد تا کلیه کارکنان بتوانند استفاده کنند؛
- سرویس ایاب و ذهاب برای تمامی کارکنان یکسان باشد؛
- مشخص نمودن ساعتی در ابتدای کار برای ورزش برای همه واحدها و نه فقط بعضی واحدهای خاص؛
- اختصاصی نبودن مشاغل کلیدی صرفاً جهت رجال سازمان؛
- تخصیص ملزومات اداری یکسان و یک رنگ به تمام کارکنان؛
- تامین نیازهای کارکنان بدون تبعیض و اعمال قدرت مدیران؛
- یکسان‌سازی محیط فیزیکی کلیه شعب؛
- ارتقای به موقع و منصفانه کارکنان؛
- انتخاب رئیس واحدها باید با بررسی کامل و دقیق دانش کاری، تحصیلی، مدیریتی، سوابق قبلی و همچنین سلامت روانی صورت بگیرد؛
- تدوین شیوه‌نامه ارزیابی عملکرد کارکنان تا ارتقا و انتصابات بر اساس ارزیابی‌های مذکور و شایستگی‌ها صورت گیرد؛
- تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی و پیمانی؛
- برگزاری کلاس‌های آموزشی، تشکیل سمینارها و همایش‌ها برای کارشناسان و کارمندان نه صرفاً برای مسئولین؛
- گردش واحدهای شغلی برای کارکنانی که در واحدهای شلوغ و پُر ارباب رجوع فعالیت می‌کنند؛
- نزدیکی محل کار به منزل به منظور استفاده بهینه از توانمندی بانوان؛
- تطابق مدرک تحصیلی کارکنان؛
- ایجاد بستر رشد و ارتقای تحصیلی کارکنان؛
- مرتفع نمودن تبعیض‌ها از نظر پرداختی بین کارکنان شعبه؛
- پرداخت حق اولاد به تمامی کارمندان خانم؛
- شفافیت و یکسان‌سازی پرداخت‌ها برای همه واحدهای سازمان؛
- رعایت عدالت در واگذاری وظایف بین کارکنان از طرف مسئولین واحدها (تقسیم کار عادلانه)؛
- جهت انتخاب کارمند نمونه شاخص‌های استاندارد مدنظر باشد و از اعمال سلیقه‌های شخصی اجتناب گردد؛
- داشتن سالن غذاخوری مناسب برای تمام کارکنان شعبه؛
- تقسیم محدوده شعبه‌ها بطور عادلانه (محدوده بزرگتر = تعداد کارکنان، امکانات و ساختمان بیشتر).
