آنچه در این صفحه می‌خوانید:
- اهمیت برگزاری دوره معنویت سازمانی
- سرفصل دوره آموزشی معنویت سازمانی
- مدت زمان دوره آموزشی معنویت سازمانی
- منابع محتوایی دوره آموزشی معنویت سازمانی
- نمونه اسلایدهای پاورپوینت دوره آموزشی معنویت سازمانی
- نیازسنجی آموزشی دوره
- نمونه گواهینامه پایان دوره آموزشی معنویت سازمانی
- رزومه استاد دوره؛ دکتر جواد فقیهی‌پور
- شرکت در دوره معنویت سازمانی برای چه کسانی مفید است؟
- دوره‌های آموزشی برگزار شده با محوریت معنویت سازمانی
- مقالات مرتبط با معنویت سازمانی
اهمیت برگزاری دوره معنویت سازمانی
مقدمه
تغییرات فزاینده‌ای در سازمان‌های قرن بیست و یکم پیش‌بینی شده است به صورتی که اعتقاد بر این است که کارکنان بیش از گذشته نسبت به شغل خود حساس شده‌اند و موقعیت خویش را به جای تحقق هدف‌های مالی، برحسب تأمین نیازهای روان‌شناختی می‌سنجند. سازمان‌های کنونی در صورتی موفق خواهند بود که بتوانند به نیازهای زیستی، اجتماعی، روانی و معنوی کارکنان پاسخگو باشند. برخی از محققان بر این نکته تأکید داشته‌اند که پارادایم‌های ماشینی دیگر نمی‌توانند انتظارات سازمان را برآورده نمایند، از اینرو سازمان‌ها نیازمند به تکنیک‌های دیگری برای دستیابی به مزیت رقابتی هستند. شماری از تحقیقات به ضرورت ارائه پارادایم جدید در سازمان با نگرش ترکیب زندگی شخصی و زندگی کاری پرداخته‌اند. برخی از محققین این پارادایم جدید را رویکرد معنویت در کار می‌دانند. آن‌ها عقیده دارند که ارضای نیازهای متعالی کارکنان را می‌توان در مدل مربوط به معنویت جستجو نمود.
رویکرد معنویت در کار به معنای نگرش ترکیب زندگی شخصی و زندگی کاری کارکنان می‌باشد.
تعریف معنویت
بر اساس نتایج تحقیقات، بین تعاریف ارائه شده از معنویت تفاوت دیدگاه‌های بسیاری وجود دارد و ارائه یک تعریف کامل و جامع از معنویت بسیار دشوار است؛ اما با وجود این تفاوت نظر درباره معنویت، این متغیر در سازمان قابل مدیریت کردن است و این کار از اساسی‌ترین و مهم‌ترین وظایف مدیران می‌باشد.
برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که
معنویت در محیط کار قابل مدیریت کردن است و این کار، از مهم‌ترین و اساسی‌ترین وظایف مدیران است.
در برخی از منابع بیان شده است که معنویت از ریشه لاتین Spiritualitas به معنای تنفس است و برخی دیگر نیز گفته شده است که معادل لاتین معنویت، Spirituality است که برگرفته از ریشه Spiritus به معنی روح و جان می‌باشد. معنویت درباره خودآگاهی و یکی شدن با دیگران است. معنویت ترکیبی از فلسفه اصلی زندگی ما، ارزش‌ها و اعمال ماست.
برخی معتقدند معنویت یک تجربه شخصی است که از فردی به فرد دیگر شکل آن متفاوت است. در این دیدگاه، زمینه‌های مشترک که در تمام تظاهرات معنوی گسترده‌اند، عبارتند از احساسات دوست داشتن و دوست داشته شدن، کمک کردن به دیگران، لذت را تجربه کردن، یک هدف اساسی در زندگی داشتن، تجربه کمال و آرامش در زندگی.
معنویت و دین
هر چند بین دو واژه دین و معنویت رابطه نزدیک و عمیقی وجود دارد، اما بین آن‌ها تفاوت‌هایی نیز هست. از لحاظ تاریخی معنویت ریشه در دین دارد، اما کاربردهای رایج آن ممکن است با یک سنت دینی خاص همراه نباشد. در تمایز بین معنویت و دین، برخی مدعی برتری معنویت بر دین هستند و برخی دیگر برعکس. پارگامنت می‌گوید: دین با امور سازمانی، شعائر و ایدئولوژی مرتبط است و معنویت با امور شخصی تأثیرگذار ناشی از تجربه و تفکر در ارتباط است. وی دین را امری، محدودکننده و بازدارنده نیروهای انسانی و معنویت را امری پسندیده می‌داند که با بزرگ‌ترین توانمندی‌های بشری در ارتباط است. البته در ادامه سخن خویش و در جای دیگر بیان می‌کند که این دیدگاه از نظر تاریخی قابل توجیه نیست. آندرهیل، در کتاب زندگی معنوی، معنویت را قلب هر دین می‌داند و زندگی معنوی در نظر وی، زندگی کامل و اصیلی است که انسانیت برای آن ساخته شده است. به‌طور کلی درباره رابطه دین و معنویت دو دیدگاه عمده وجود دارد:
در دیدگاه اول سه حالت متصور است: برخی معنویت و دین را یکی دانسته و جدایی آن را غیرممکن می‌دانند، برخی دیگر معنویت را اعم از دین و قلمرو آن را بیشتر از دین می‌انگارند و برخی دیگر، دین را اعم از معنویت و حوزه و قلمرو آن را گسترده‌تر می‌دانند.
دیدگاه دوم، بین معنویت و دین هیچ رابطه‌ای نمی‌بیند و قائل به جدایی بین این دو مقوله است. بدین ترتیب، در دیدگاه اول، فردی معنوی است که دین‌دار بوده و معنویت او مبتنی بر دین باشد، اما در دیدگاه دوم فرد می‌تواند معنوی باشد بدون آنکه دین‌دار باشد.
معنویت و مذهب
از لحاظ تاریخی معنویت ریشه در مذهب دارد، اما معنویت همان مذهب نیست. ریشه این تمایز حداقل به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد. مذهب موجب پرورش و بارور نمودن معنویت می‌شود، اما معنویت تنها به یک مذهب خاص وابسته نیست. در واقع هنگام پرداختن به مفهوم معنویت، مذهب نیز به میان می‌آید. کلمه مذهب، از ریشه لاتین Religare به معنای به هم پیوستن است. یک مذهب، تجربیات معنوی جمعی یک گروه از مردم را در داخل سیستمی از باورها و اعمال، سازمان‌دهی می‌کند.
معنویت مفهومی وسیع‌تر از مذهب دارد و به‌طور اولیه یک روند پویا، شخصی و تجربی است. معنویت و مذهب با هم همپوشانی دارند، به‌این‌ترتیب که هر دو چارچوب‌هایی را ارائه می‌دهند که از طریق آن‌ها انسان می‌تواند معنی، هدف و ارزش‌های متعالی زندگی خود را درک کند. مذهبی بودن به میزان پذیرش باورها و اعمال یک مذهب سازمان یافته، اطلاق می‌شود.
اگر چه برخی افراد که خود را معنوی می‌دانند، بر یک مذهب رسمی صحه نمی‌گذارند، مذهبی بودن و معنویت، مفاهیمی هستند که همپوشانی دارند. به صورت تجربی، هر دو جستجوی معنا و هدف، تفوق، اتصال و ارزش‌ها را ممکن است شامل باشند. در این نگاه، مذهبی بودن شبیه معنویت است. مذهب و معنویت از مهم‌ترین عوامل فرهنگی هستند که به ارزش‌های انسانی، رفتارها، تجربیات و ساختار معنا می‌دهند.
هر معنویتی که بر خیال‌بافی و کنار گذاشتن و نفی مسئولیت شخصی مبتنی باشد
به‌طور بالقوه اعتیادآور است و «اعتیاد معنوی» نامیده می‌شود.
جنبه‌های معنویت
براک سه رکن اصلی برای محیط کار معنوی شامل درونی، بیرونی و تلفیقی مشخص می‌سازد که آن‌ها را به چهار نتیجه متفاوت، اما بسیار مرتبط تقسیم می‌کند:
- رهبری و سازمان: علاقه به کارکنان، احترام به دیگران، سازگاری اعمال و هوشیاری آشکار؛
- کارکنان: مهارت استادانه و پیشرفت دانش، تطبیق‌پذیری و عملکردهای مستمر؛
- کیفیت بیرونی: سازگاری، آگاهی محیطی و احساس مسئولیت نسبت به جامعه؛
- اعتماد متقابل و مسئولیت‌های مشترک برای منافع مشترک.
تعریف معنویت در محیط کار
تعریف معنویت با معنویت در محیط کار فرق دارد و وجه تشابه دو اصطلاح در واقع نبود یک تعریف جهان‌شمول است؛ زیرا هر فردی بر اساس نظر خویش به تعریف آن پرداخته است و رسیدن به یک تعریف موردقبول اکثریت مشکل به نظر می‌رسد. به نظر می‌رسد امروزه کارکنان در هر کجا که فعالیت می‌کنند، چیزی فراتر از پاداش‌های مادی در کار را جستجو می‌کنند. آنان در جستجوی کاری بامعنا و امیدبخش و خواستار متعادل ساختن زندگی‌شان هستند. معنویت در کار دربرگیرنده مفهومی از احساس تمامیت و پیوستگی در کار و درک ارزش‌های عمیق در کار است. معنویت در محیط کار، چارچوبی از ارزش‌های سازمانی است و نشانه آن وجود فرهنگی است که کارکنان را به‌طور فزاینده‌ای از میان فرایندهای کاری فراتر می‌برد و فهم آن‌ها را از ارتباط با دیگران بهبود می‌بخشد، به‌گونه‌ای که احساس لذت را تجربه می‌کنند. معنویت در کار، درک و شناسایی این است که بعدی از زندگی کارکنان درونی و باطنی است که قابل پرورش است و به واسطه انجام کارهای بامعنا، در زندگی اجتماعی پرورش می‌یابد.
به نظر کینجرسکی و همکارانش معنویت در کار عبارت است از داشتن احساس شور و حرارت و انرژی مثبت کارکنان از کار و احساس اینکه آن‌ها دارای شغلی با معنا و هدفمند هستند، داشتن احساس رشد و پیشرفت در کار و احساس اتصال و پیوند با دیگران و داشتن هدف مشترک. در تعریفی دیگر با تمرکز بر بعد سازمانی بیان می‌شود که معنویت در کار عبارت است از چارچوبی از ارزش‌های سازمانی برخاسته از دل فرهنگ که در آن افراد باور داشته باشند که برای انجام کاری بامعنا استخدام شده‌اند و به رشد و تعالی فرد منجر می‌شود؛ همچنین از طریق ایجاد احساس کمال و شادی تسهیل‌کننده رابطه فرد با سایر افراد است.
تفاوت معنویت در کار و معنویت در محیط کار
به‌زعم پژوهشگران، لازم است بین معنویت در کار و معنویت در محیط کار فرق گذاشته شود. معمولاً این دو اصطلاح به جای یکدیگر به کار می‌روند، اما با هم متفاوتند. معنویت در کار به جنبه‌های فردی و معنویت در محیط کار به جنبه‌های سازمانی آن اشاره دارد. معمولاً معنویت در کار در سطح فردی و معنویت در محیط کار در سطح سازمانی نمایان می‌شود. در برخی از نوشته‌ها واژه «روح در کار» را برای معنویت در کار، یعنی سطح فردی می‌آورند و واژه «روح در محیط کار» برای معنویت در محیط کار، یعنی سطح سازمانی به کارمی گیرند.
سطوح معنویت در محیط کار
معنویت با سه سطح رفتار سازمانی یعنی سطح فردی، گروهی و سازمانی پیوند می‌خورد. معنویت در سطح فردی، تلاش برای یافتن معنا و هدف در زندگی کاری؛ در سطح گروهی، ارتباط قوی بین همکاران و افرادی که به نحوی در کار مشارکت دارند؛ و در سطح سازمانی، هماهنگی بین اعتقادات و باورهای اصلی و ارزش‌های سازمان است.
کار بامعنا:
لذت بردن از کار، انرژی گرفتن از کار و احساس هدف در کار
احساس همبستگی:
احساس پیوند با همکاران، پشتیبانی کارکنان از همدیگر و داشتن هدف مشترک
همسویی با ارزش‌های سازمان:
پیوند با اهداف سازمان، پیوند با ارزش‌های سازمان و ملاحظه سازمان نسبت به کارکنانش
اهمیت معنویت در محیط کار
هویت به انسان بینش جدیدی نسبت به خود می‌دهد و به‌طور شگفت‌انگیزی اعتمادبه‌نفس را بالا می‌برد و باعث می‌شود تا فرد در کارش ثبات بیشتری داشته باشد. از جمله دلایل اهمیت معنویت به خصوص معنویت در محیط‌های کاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- ورود معنویت به سازمان و محیط‌های کاری به کارکنان این توانایی و قدرت را می‌دهد تا چشم‌انداز یکپارچه‌تری نسبت به سازمان، خانواده و جامعه خویش به دست آورند.
2- امروزه به نظر می‌رسد کارکنان در هر کجا که فعالیت می‌کنند، چیزی فراتر از پاداش‌های مادی در کار جستجو می‌کنند. آنان در جستجوی کاری با معنا، امیدبخش و خواستار متعادل ساختن زندگی‌شان هستند.
3- پدیده عدم اطمینان در محیط‌های کنونی، سازمان‌ها را بر آن داشته است تا از معنویت به عنوان منبعی سرشار از مفهوم پایداری بهره برده و تناقض میان نظم و بی‌نظمی در سازمان را حل‌وفصل نمایند. سازمان‌ها برای فعالیت مستمر در عرصه‌های مختلف نیازمند ایجاد تعادل بین دو حالت تغییر و ثبات‌اند؛ از یک‌سو نظم و ثبات سازمان‌ها با عقلانیت (نیمکره چپ) پیوند می‌خورد و از سوی دیگر بی‌نظمی و تغییر سازمان‌ها با معنویت (نیمکره راست) قابل توجیه است. بهره‌وری با تلفیق دو مقوله عقلانیت و معنویت در سازمان‌ها میسر است.
4- کارکنان هوشمند امروزی، سازمان‌هایی را برای کار برمی‌گزینند که به آنان در یافتن خویشتن کامل خود در کار کمک نماید. می‌توان گفت که کارکنان در سازمان به دنبال چیزی بیش از ارضای نیازهای مادی هستند.
سرفصل دوره آموزشی معنویت سازمانی
بخش اول: معنویت سازمانی
فصل اول: معنویت
- مقدمه
- تعریف معنویت
- معنويت و دین
- انواع جهت‌گیری نسبت به معنويت و دین
- زمان‌ورزي معنوي
- معنويت و مذهب
- انواع جهت‌گیری نسبت به معنويت و مذهب
- انواع دیدگاه در تعريف معنويت
- سنخ‌شناسي معنويت
- انواع حالات معنویت
- ویژگی هاي افراد معنوي
- مولفه های معنوی
- ابعاد معنويت
- جنبه‌هاي معنويت
فصل دوم: معنویت در محیط کار
- تعریف معنويت در محيط كار
- تفاوت معنويت در كار و معنويت در محيط كار
- اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ در محيط كار
- پيش‌فرض‌هاي معنويت در محيط كار
- پارادايم‌هاي پنج‌گانه معنويت در محيط كار
- سطوح معنويت در محيط كار
- ابعاد معنویت در محیط کار
- مؤلفه‌های معنويت در محيط كار
فصل سوم: پیاده‌سازی معنویت در محیط کار
- دلایل افزایش علاقه به معنویت در محیط کار
- دلايل تغيير محيط كار غيرمعنوي به محيط كار معنوي
- مزايای معنويت در محيط كار
- سطوح تشویق و ترویج معنویت در محیط کار
- چارچوب‌هاي پرورش معنويت در محيط كار
- راهكارهاي پرورش معنويت در محيط كار
- رويكردهای پياده سازي معنويت در محيط كار
- نحوه پیاده‌سازی معنویت در محیط کار
بخش دوم: مفاهیم مرتبط با معنویت سازمانی
فصل چهارم: رهبري معنوي
- ماهیت رهبری معنوی
- تعریف رهبری معنوی
- بقاي معنوي
- ویژگی‌های رهبری معنوی
- رسالت رهبری معنوی
- ابعاد رهبری معنوی
- نظريه رهبري معنوي
- همدلی سازمانی؛ ابزار رهبري معنوي
- شاخص‌هاي معنویت براي كاربرد در شیوه رهبري
فصل پنجم: هوش معنوی
- مفهوم هوش معنوي
- تعاریف هوش معنوي
- تشخيص افتراقى هوش معنوى با سایر هوش‌ها
- ويژگي‌های هوش معنوي
- ابعاد هوش معنوي
- حوزه‌هاي سازمانی هوش معنوي
- مقايسه رفتار افراد داراي هوش معنوي قوي و ضعيف
- رشد هوش معنوی
- سرمایه معنوي؛ پیامد هوش معنوي
فصل ششم: به‌زیستی و سلامت معنوي
- تعریف به‌زیستی معنوی
- ابعاد به‌زیستی معنوی
- ماهیت سلامت معنوي
- تعریف سلامت معنوي
- ابعاد سلامت معنوي
- کارکردهای سلامت معنوي
- مراقبت معنوي؛ پیش‌نیاز سلامت معنوي
- معنویت درمانی؛ ابزار سلامت معنوي
یادآور می‌شود سرفصل‌های پیشنهادی فوق برای 8 ساعت آموزشی (یعنی 1 روز 8 ساعته) تدوین گردیده است و در صورتی که تعداد ساعات آموزشی کاهش یابد، مطالب مهمتر و به صورت فشرده تدریس می‌گردد.
مدت زمان دوره آموزشی معنویت سازمانی
مدت زمان پیشنهادی برای اثربخشی بیشتر این دوره آموزشی 4 تا 8 ساعت (نیم روز یا یک روز کامل 8 ساعته) می‌باشد. هر چند با توجه به محدودیت‌های سازمانی چه از لحاظ زمان و چه از لحاظ منابع مالی، می‌توان این دوره آموزشی را در تعداد ساعات کمتر و به صورت فشرده‌‌تری نیز برگزار نمود.
منابع محتوایی دوره آموزشی معنویت سازمانی
محتوای ارائه شده در دوره آموزشی معنویت سازمانی بر اساس کتاب زیر که توسط دکتر جواد فقیهی‌پور تألیف شده، ساختاربندی گردیده است:
نمونه اسلایدهای پاورپوینت دوره آموزشی معنویت سازمانی
نمونه اسلایدهای پاورپوینت ارائه شده توسط دکتر جواد فقیهی‌پور در دوره آموزشی معنویت سازمانی:
نیازسنجی آموزشی دوره
در راستای اثربخشی بیشتر این دوره آموزشی و جهت هماهنگی بیشتر در خصوص کمیت و کیفیت محتوای دوره آموزشی با توجه به تعداد و سطح فراگیران و همچنین اهداف آموزشی شرکت یا سازمان خود، می‌توانید قبل از برگزاری دوره طی یک جلسه تلفنی یا آنلاین با مدرس دوره (دکتر جواد فقیهی‌پور) تماس داشته باشید تا نیازسنجی دقیقی صورت گرفته و بدین ترتیب اثربخشی آموزشی در سطح بسیار بالاتری تحقق یابد.
جهت تهیه کتاب، آگاهی از شرایط دوره‌های آموزشی و هماهنگی جلسات مشاوره
در پیام‌رسان‌های واتساپ، تلگرام یا ایتا به شماره‌های زیر پیام بگذارید.
09104949253
09104949254
نمونه گواهینامه پایان دوره آموزشی معنویت سازمانی
در پایان دوره آموزشی در صورت تمایل گواهینامه پایان دوره به فراگیران اهدا می‌گردد که نمونه‌ای از آن را در تصویر زیر مشاهده می‌نمایید.
شرکت در دوره معنویت سازمانی برای چه کسانی مفید است؟
1- مدیرانی که به دنبال ارتقای میزان خودکنترلی کارکنان هستند.
2- مدیرانی که به دنبال افزایش میزان معنویت سازمانی در محیط کار می‌باشند.
3- مدیرانی که به دنبال تحقق بهره‌وری (اثربخشی و کارایی) در شرکت یا سازمان خود هستند.
4- افرادی که به دنبال ایجاد محیط زندگی شخصی و سازمانی با معنا هستند.
5- افرادی که علاقه‌مند به فعالیت به عنوان یک مشاور حرفه‌ای هستند.
6- دانشجویانی که علاقه‌مند به یادگیری عمیق مباحث مدیریتی می‌باشند.
7- دانش‌آموختگان و کارکنانی که علاقه‌مند به تصدی پست‌های مدیریتی در شرکت یا سازمان‌های خصوصی و دولتی می‌باشند.
دوره‌های آموزشی برگزار شده با محوریت معنویت سازمانی
مقالات مرتبط با معنویت سازمانی
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.