مدل تاثيرگذاري نظام آراستگي محيط كار «5S» در ارتقاء انضباط و تعالي سازمانهاي نظامي

چكيده:

زمينه و هدف: نظام آراستگي سازماني 5S، مجموعه ­اي از استانداردها و فعاليت­ هايي است كه در قالب يك نظام فرهنگي/ مديريتي بر ايجاد محيطي سامان­يافته، مرتب، پاكيزه، زيبا، دلپذير، خلاق و حفظ آن تأكيد دارد. 5S به دليل گستردگي مفهوم و در برگرفتن ابعاد گوناگوني همچون نظم، شناسايي و رديابي، ايمني، پاكيزگي، آموزش، انضباط، بازيابي و بهبود، روش مناسبي جهت دستيابي به بسياري از استانداردهاي جهاني مديريت از جمله سري ISO و EFQM است. هدف اين مقاله بررسي چگونگي تاثيرگذاري اين نظام در تعالي سازمانهاي نظامي است.

روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و برای جمع آوری اطلاعات به منظور تنظیم و تست مدل ارائه شده در مقاله از روش دلفی استفاده شده و بدین منظور از نخبگان و متخصصان این حوزه نظرخواهی شده است.

يافته ­ها: با دقت در مفاهيم 5S مي توان آن را در دو عبارت انظباط و پاكيزگي و استمرار آنها خلاصه كرد كه اين دو سرلوحه فعاليتهاي نظامي و نظامي­گري است و همه كاركنان نظامي مي بايست در محل خدمت خود اهتمام ويژه اي به رعايت آنها داشته باشند. با توجه به اهميت و ضرورت برقراري نظم و انضباط در سازمانهاي نظامي، در اين مقاله با ارائه يك مدل، ارتباط اصول 5S با آيين­نامه انضباطي نيروهاي مسلح و رعايت نظم و انضباط در سازمانهاي نظامي و بالاخره نقش آنها در تعالي سازمانهاي نظامي مشخص گرديد. همچنين مدل مذكور مورد تاييد متخصصين و خبرگان اين حوزه قرار گرفت.

نتيجه­ گيري: پياده ­سازي نظام آراستگي سازماني 5s مي­تواند در رعايت نظم و انضباط سازماني و اجراي دقيق آيين­نامه انضباطي نيروهاي مسلح تاثير بسزايي داشته باشد و درنتيجه به عنوان يكي از عوامل موثر در تعالي سازمانهاي نظامي مورد توجه قرا گيرد. مدل ارتباط اين سه مفهوم نيز ارائه شده است.

كلمات­ كليدي: كايزن Kaizen- 5S (ساماندهيSeiri، نظم و ترتيبSeiton، پاكيزه­سازيSeiso، استانداردسازي Seiketsu، انضباط و آموزش Shitsuke) – آيين­نامه انضباطي نيروهاي مسلح Disciplinary regulations of the armed forces – تعالي سازماني Organizational Excellence