سوگیری‌های شناختی تصمیم‌گیری: اثر پیش‌فرض

تمایل افراد برای استفاده از گزینه‌های پیش‌فرض، نوعی سوگیری شناختی است که به آن اثر پیش‌فرض می‌گویند. با توجه به اطلاعات محدود و محدودیت‌های مغز جهت پردازش اطلاعات، گزینه‌های پیش‌فرض این باور را برای افراد ایجاد می‌کنند که چون این گزینه‌ها توسط کارشناسان تنظیم‌شده‌اند، بنابراین بهترین انتخاب هستند. گزینه‌های پیش‌فرض بر نحوه تصمیم‌گیری افراد و اولویت‌های آنان اثر دارد. این اثر به نوعی اثر قالب‌بندی انتخاب می‌باشد. این سوگیری می‌تواند انتخاب‌های افراد را به سمتی سوق دهد که باعث تحمیل پیامدها و هزینه‌های زیادی برای آن‌ها گردد. در واقع استفاده از گزینه‌های پیش‌فرض نوعی تصمیم‌گیری اکتشافی، سریع و کارآمد به حساب می‌آید. گاهی شفاف نبودن گزینه‌های پیش‌فرض باعث شکل‌گیری انتخاب‌هایی می‌گردد که برای تصمیم‌گیرندگان بیشترین مطلوبیت را ایجاد نمی‌کند و منجر به پیشمانی آن‌ها می‌شود.

هنگام گرفتن گواهینامه در کشورهای مختلف شرایط متفاوتی در مورد اهدا کردن عضو در صورت بروز تصادف و مرگ احتمالی وجود دارد. نحوه بیان این شرایط در فرم‌ها، بر میزان مشارکت افراد در این امر تأثیر چشمگیری دارد. چنانچه گزینه پیش‌فرض برای اهدای عضو، اهدا نکردن عضو در زمان مرگ باشد و برای تبدیل شدن به اهداکننده عضو نیاز باشد فعالیتی صورت بگیرد (مانند تکمیل کردن فرم و…) بیشتر افراد این کار را انجام نمی‌دهند در حالی که چنانچه گزینه پیش‌فرض برای اهدای عضو، اهدا کردن عضو پس از مرگ باشد و برای عدم اهدای عضو نیاز به فعالیتی باشد، اکثر افراد اهداکننده خواهند بود. تحقیقات نشان داده است در کشورهایی که آمار اهدا عضو بسیار بالا می‌باشد، افرادی که نمی‌خواهند عضوشان اهدا شود، باید فرم انصراف را تکمیل کنند و در کشورهایی که مشارکت در اهدای عضو بسیار پایین است، افراد برای اهدا عضو باید فرم درخواست تکمیل کنند. ذهن چون گرایش به تنبلی دارد گزینه پیش‌فرض را قبول می‌کند و اقدام اضافی انجام نمی‌دهد.

وقتی شما گرسنه هستید و به کافی‌شاپ نزدیک محل کار می‌روید، تمایل دارید اولین چیزی که به چشمتان می‌آید را سفارش دهید. بسته به اینکه مواد غذایی سالم و یا ناسالم در معرض دید شما قرار بگیرد نوع انتخاب شما نیز تغییر خواهد کرد. حتی اندازه ظرفی که شما انتخاب می‌کنید نیز بر میزان مصرف غذای شما تأثیر دارد. ظرف بزرگ‌تر شما را تشویق به خوردن مقادیر بیشتر می‌نماید. سیاست‌گذاران با تغییر گزینه‌های پیش‌فرض می‌توانند بر نحوه مشارکت افراد اثر بگذارند. حال می‌توان دریافت که چگونه یک انتخاب مهم می‌تواند تحت تأثیر تغییر شرایط محیطی و یا به عبارتی تحت تأثیر یک تغییر ظاهراً بی‌اهمیت قرار بگیرد. می‌توان گفت اثر پیش‌فرض به نوعی قالب‌بندی پیشنهاد‌ها و مهندسی انتخاب می‌باشد که می‌تواند برای رویدادهایی که پیامدهای بزرگی برای یک جامعه دارند بسیار مهم باشد.