پیشگفتار
اهمیت مدیریت رفتار سازمانی در دنیای پیچیده و در حال تغییر امروز بر هیچکس پوشیده نیست. شناخت و فهم رفتارهای انسانی در سازمانها نه تنها به مدیران کمک میکند تا تصمیمات استراتژیک بهتری اتخاذ کنند، بلکه شرایط بهتری برای ایجاد فرهنگهای سازمانی مثبت و پویاتر فراهم میآورد. مدیریت رفتار سازمانی در عصر حاضر به عنوان یکی از ارکان بنیادین برای موفقیت و پویایی سازمانها شناخته میشود. ایده تدوین این مجموعه کتاب که در حوزه «مدیریت رفتار سازمانی» نگاشته شدهاند، از سال 1393 آغاز شد. این ایده با گذشت یک دهه تحقیق، تحلیل و مطالعه در کنار تجربههای ارزشمند در دنیای حرفهای، اکنون در سال 1403 به ثمر نشسته است. مجموعه دو جلدی «مدیریت رفتار سازمانی مقدماتی» و «مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته» که حاصل این تلاشهاست میتواند به عنوان منابعی نوین و جامع برای دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و دانشپذیران دورههای MBA و DBA ارائه شود.
این کتابها نه تنها مبدع یک چارچوب مفهومی برای مدیریت رفتار سازمانی هستند، بلکه با بهرهگیری از منابع بهروز و تحلیلهای علمی و کاربردی در تلاش هستند تا گامهای عملی و دانشی خوبی در جهت بهبود و ارتقاء عملکرد فردی و سازمانی بردارند. کتاب «مدیریت رفتار سازمانی مقدماتی» بهویژه برای دانشجویان و دانشپذیرانی طراحی شده است که در آستانه آشنایی با مفاهیم بنیادی و اساسی مدیریت رفتار سازمانی قرار دارند. این جلد به تشریح مقدمات و اصول اصلی این رشته پرداخته و تلاش میکند تا با ارائه ابزارهای کاربردی، مخاطبان را در مسیر تحلیل و فهم بهتر رفتارهای فردی و جمعی در سازمانها هدایت کند. از سوی دیگر، کتاب «مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته» بهعنوان یک راهنمای علمی و جامع برای متخصصان و پژوهشگران در مقاطع عالیتر تحصیلی طراحی شده است. در این کتاب، مباحث پیچیدهتری مورد بررسی قرار گرفته است. این جلد با تمرکز بر رویکردهای پیشرفته در مدیریت رفتار سازمانی، امکان ارتقاء سطح دانش و تخصص در زمینههای مدیریتی و رهبری را فراهم میآورد. تدوین این دو کتاب بر اساس نگرش کاربردی به مفاهیم مدیریت رفتار سازمانی صورت گرفته است. در ابتدا، با بررسی و تحلیل تعاریف و مفاهیم بنیادین در این حوزه، مسیر مناسبی برای فهم بهتر مباحث پیشرفتهتر فراهم میشود. سپس، با ارائه راهکارهای علمی و عملیاتی، به حل مشکلات رفتاری در سطوح فردی، خانوادگی و سازمانی پرداخته شده است. در راستای بهینهسازی این مجموعه، فهرست منابع و مراجع در وبسایت شخصی من (www.faghihipour.ir) قرار گرفته است تا به مخاطبان عزیز این امکان را بدهد که بهراحتی به منابع تکمیلی دسترسی پیدا کنند.
در کتاب «مدیریت رفتار سازمانی مقدماتی» فصول به گونهای طراحی شدهاند که ابتدا مفاهیم ابتدایی و بنیادی مدیریت رفتار سازمانی و سپس روشهای کاربردی در مدیریت آن مورد بحث قرار گیرد:
- فصل اول: مبانی رفتار سازمانی؛
- فصل دوم: هوش نگرشی؛
- فصل سوم: هوش هیجانی؛
- فصل چهارم: شخصیتشناسی و رفتارشناسی؛
- فصل پنجم: خود رهبری؛
- فصل ششم: مدیریت انگیزش؛
در کتاب «مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته» فصول به طور خاص برای مدیران ارشد طراحی شدهاند که در آن به موضوعات پیچیدهتری پرداخته شده است:
- فصل هفتم: تفکر سیستمی؛
- فصل هشتم: تفکر انتقادی؛
- فصل نهم: تفکر خلاق؛
- فصل دهم: مدیریت افسردگی؛
- فصل یازدهم: مدیریت استرس؛
- فصل دوازدهم: مدیریت اضطراب؛
- فصل سیزدهم: مدیریت فرسودگی؛
- فصل چهاردهم: رفتار اخلاقی؛
- فصل پانزدهم: مدیریت زمان؛
- فصل شانزدهم: مهارتهای ارتباطی؛
- فصل هفدهم: کار تیمی و تیمسازی؛
- فصل هجدهم: رهبری سازمانی؛
- فصل نوزدهم: حل مسئله و تصمیمگیری؛
- فصل بیستم: اصول و فنون مذاکره؛
- فصل بیست و یکم: مدیریت تعارض؛
- فصل بیست و دوم: مدیریت افراد سمی.
در پایان، از تمامی خوانندگان محترم (اساتید گرامی، مدیران و دانشجویان عزیز) خواهشمندم نظرات، پیشنهادها و تجربیات خود را در خصوص این مجموعه کتاب با من به اشتراک بگذارند. بیتردید این بازخوردها برای ارتقاء و بهبود این مجموعه در آینده، بسیار ارزشمند خواهد بود.
جواد فقیهیپور
تابستان 1403
Ja.faghihi@gmail.com
فهرست مطالب
فصل اول: مسیر کارراهه |
مقدمه تفاوت بین شغل و کارراهه تعریف مسیر کارراهه اهمیت مسیر کارراهه نردبان کارراهه انواع مسیر کارراهه 1- انواع مسیر کارراهه بر اساس هدف 1-1- مسیر کارراهه سازمانی 1-2- مسیر کارراهه شخصی 2- انواع مسیر کارراهه بر اساس رویکرد 2-1- دانش 2-2- مهارتها 2-3- کارآفرینی 2-4- فریلنس 3- انواع مسیر کارراهه بر اساس ابزار 3-1- نردبان کارراهه سنتی 3-2- نردبان کارراهه دو سویه 3-3- نردبان افقی 3-4- چرخش شغلی 3-5- طراحی مجدد شغل مهارتهایی برای پرورش مسیر کارراهه 1- سازگاری 2- ارتباط 3- رهبری 4- مدیریت زمان 5- حل مسئله منابع و مأخذ فصل |
فصل دوم: مسیریابی کارراهه |
مقدمه تعریف مسیریابی کارراهه مزایای مسیریابی کارراهه 1- متقاضیان شغلی بیشتری را جذب کنید 2- تعلقخاطر کارکنان را افزایش دهید 3- میزان نگهداشت کارکنان را افزایش دهید 4- مهارت افزایی و مهارتآموزی را برای کارکنانتان ایجاد کنید 5- عملکرد کسبوکار را بهبود میدهد 6- برنامهریزی جانشین پروری را تسهیل میکند 7- کسبوکار شما را بهروزرسانی میکند 8- سلامت کسبوکار را تضمین میکند مراحل کارراهه 1- اکتشاف؛ محدوده سنی 21 تا 25 سال 2- پایهگذاری؛ محدوده سنی 25 تا 35 سال 3- اواسط کارراهه؛ محدوده سنی 35 تا 45 سال 4- اواخر کارراهه؛ محدوده سنی 45 تا 55 سال 5- سرازیری؛ محدوده سنی 55 تا 65 سال منابع و مأخذ فصل |
فصل سوم: برنامه پیشرفت کارراهه |
مقدمه تعریف پیشرفت کارراهه اهمیت پیشرفت کارراهه رایجترین شکل پیشرفت کارراهه ارتباط پیشرفت کارراهه با ساختار کارراهه برنامه پیشرفت کارراهه در مقابل برنامه توسعه کارراهه توسعه کارراهه در مقابل رشد کارراهه 1- توسعه کارراهه 2- رشد کارراهه مزایای برنامه پیشرفت کارراهه 1- کارکنان احساس ارزشمندی خواهند کرد 2- کارکنان میتوانند «شفافیت کارراهه» را کسب کنند 3- انگیزه کارکنان را افزایش میدهد 4- به ایجاد اعتماد کمک خواهد کرد 5- روابط کارمند و مدیر را بهبود میبخشد 6- میزان نگهداشت کارکنان افزایش خواهد یافت 7- بهرهوری افزایش خواهد یافت مراحل تدوین برنامه پیشرفت کارراهه 1- با نمودار سازمانی شروع کنید 2- کارکنان کنونی و موقعیتهای آنها را ارزشیابی کنید 3- پیشرفت نقشهای کلیدی را تعریف کنید 4- پیادهسازی راهحلهای آموزشی و توسعهای 5- حرکات جانبی را در نظر بگیرید 6- بازبینی، اصلاح و تأیید منابع و مأخذ فصل |
فصل چهارم: تدوین مسیر کارراهه |
نحوه انتخاب مسیر کارراهه بخش 1: ارزشیابی مهارتها و علایق 1- با خود سنجشی شروع کنید 2- علایق خود را کشف کنید 3- در زمان بازنشستگی میخواهید تحت چه عنوانی شما را بشناسند 4- به جای انتظارات اجتماعی، بر روی آرزوهای خود تمرکز کنید بخش 2: محدود کردن گزینهها 5- به زمینههای کاری خود بیندیشید 6- در مورد مسیرهای کارراهه مورد علاقه خود تحقیق کنید 7- فرصتها را شناسایی کنید 8- در مورد مسئولیتهای چند شغل در زمینه موردنظرتان تحقیق کنید 9- اهداف شفافی را برای خودتان تعیین کنید 10- تواناییها و ویژگیهای خود را با مشاغل احتمالی مطابقت دهید 11- با مدیر یا کوچ خود صحبت کنید 12- کارهای غیرمتعارف را در نظر بگیرید 13- از برنامههای آموزشی و توسعهای موجود استفاده کنید 14- برای یک دوره کارآموزی ثبتنام کنید 15- از تصمیمگیری بر اساس پولی که به دست میآورید، اجتناب کنید بخش 3: برداشتن گامهای بعدی 16- مهارتهای جدید را شناسایی و توسعه دهید 17- به دنبال یک منتور باشید 18- در صورت لزوم به تحصیلات خود ادامه دهید 19- برای مشاغلی که فکر میکنید مناسب هستند، درخواست دهید 20- سازگار و انعطافپذیر باشید 21- آیا ارزشهای شرکت احتمالی با ارزشهای شما هماهنگ است 22- شبکه ارتباطی خود را گسترش دهید 23- پیشرفت خود را ارزشیابی و تنظیم کنید 24- از خودتان دفاع کنید نحوه ایجاد مسیر کارراهه برای کارکنان 1- نیازهای کسبوکار خود را سنجش کنید 2- هدفگذاری هوشمندانه داشته باشید. 3- امکان دسترسی کارکنان به دادههای شغلیشان را فراهم کنید 4- به کارکنان کمک کنید تا نقاط قوت و ضعف خود را کشف کنند 5- شکافهای مهارتی را شناسایی کنید 6- در مورد اهداف کارراهه با اعضای تیم خود گفتگو کنید 7- روشی برای مقایسه وضعیت کنونی کارکنان با نقشهای آینده ارائه دهید 8- یک مسیر کارراهه شخصی سازی شده ایجاد کنید 9- دسترسی به منتورینگ، کوچینگ و منابع یادگیری را فراهم کنید 10- یک برنامه توسعه کارکنان ایجاد کنید 11- فرصتهایی را برای آزمایش مهارتهای تازه کسبشده 12- منابع موردنیاز را فراهم کند 13- بر عملکرد کارکنان نظارت کنید 14- از حرکات جانبی و عمودی در مسیر کارراهه کارکنان حمایت کنید 15- به توسعه حرفهای کارکنان پاداش دهید اشتباهات رایج در هنگام انتخاب کارراهه 1- نادیده گرفتن علایق 2- عدم شناخت بازار کار 3- عجله در فرآیند تصمیمگیری 4- تأکید بیش از حد به پول و درآمد 5- نادیده گرفتن مهارتها و تحصیلات 6- انتخاب کارراهه محبوب 7- نادیده گرفتن تعادل بین کار و زندگی 8- ترس از تغییر و سازگاری منابع و مأخذ فصل |
فصل پنجم: لنگرگاههای کارراهه |
تعریف لنگرگاههای کارراهه 1- لنگرگاه «تکنیکی یا فنی/ کارکردی» 2- لنگرگاه «مدیر کل» 3- لنگرگاه «خودمختاری/ استقلال» 4- لنگرگاه «امنیت و ثبات» 5- لنگرگاه «خلاقیت کارآفرینی» 6- لنگرگاه «خدمترسانی/ وقف یک هدف» 7- لنگرگاه «چالش محض» 8- لنگرگاه «سبک زندگی» مراحل کشف لنگرگاههای کارراهه مرحله 1: مفهوم لنگرگاههای کارراهه را فهم کنید مرحله 2: درباره هشت لنگرگاهها کارراهه بیاموزید مرحله 3: خود تأملی داشته باشید مرحله 4: لنگرگاههای کارراهه خود را شناسایی کنید مرحله 5: لنگرگاههای کارراهه خود را در آغوش بگیرید مرحله 6: از لنگرگاههای کارراهه خود برای هدایت تصمیمات کارراهه مرحله 7: لنگرگاههای کارراهه خود را مجدداً بررسی کنید منابع و مأخذ فصل |
فصل ششم: فلاتهای کارراهه |
تعریف فلات کارراهه انواع فلات کارراهه 1- فلات ساختاری 2- فلات محتوایی 3- فلات زندگی 4- فلات آرزو نشانههای فلات کارراهه علل بروز فلات کارراهه 1- دلایل درونی 2- دلایل بیرونی پیامدهای احتمالی فلات کارراهه اجتناب از فلات کارراهه استراتژیهای غلبه بر فلات کارراهه؛ راهنمای مدیران 1- برنامههای توسعه مهارتها 2- توسعه شغلی 3- چرخش شغلی 4- مدیریت نگهداشت کارکنان استراتژیهای غلبه بر فلات کارراهه؛ راهنمای کارکنان منابع و مأخذ فصل |
فصل هفتم: سقف شیشهای کارراهه |
تعریف سقف شیشهای فهم سقف شیشهای 1- نقشهای جنسیتی 2- سوگیری جنسیتی 3- آزار و اذیت جنسی 4- سوگیریهای ناخودآگاه اثرات سقف شیشهای شکستن سقف شیشهای توسط مدیران 1- «غربالگری کور» انجام دهید 2- آموزشهای لازم درباره سوگیریها را به طور منظم اجرا کنید 3- اهداف استخدام و ارتقای متنوع را تعیین کنید تغییرات اثر سقف شیشهای 1- صخره شیشهای 2- یقه صورتی 3- پله برقی شیشهای 4- سقف بامبو 5- سقف بتنی 6- دیوار مادرانه 7- ماز رهبری نشانههای وجود سقف شیشهای در کارراهه 1- صنعت شما در بنبست است 2- رئیس شما به اهدافتان اهمیت نمیدهد 3- شرکت شما تأکیدی بر ارتقاء از داخل ندارد 4- شما در محیط کار با چالش مواجه نیستید 5- رهبران شرکت شما هرگز تغییر نمیکنند 6- شرکت شما در حال رشد نیست استراتژیهایی برای شکستن سقف شیشهای منابع و مأخذ فصل |
پیوست: ریزپرخاشگریها در مسیر کارراهه |
تعریف ریزپرخاشگری انواع ریزپرخاشگریها طبقهبندی ریزپرخاشگریها 1- ریزحمله 2- ریزباطلسازی 3- ریزتوهینها نمونههایی از ریزپرخاشگریها 1- ریزپرخاشگریهای نژادی 2- ریزپرخاشگریهای جنسیتی 3- ریزپرخاشگریهای زن ستیزانه 4- ریزپرخاشگریهای دگرجنسگرا منابع و مأخذ فصل |
منابع و مأخذ |
به این کتاب اینگونه استناد کنید:
به این کتاب اینگونه استناد کنید:
استناد پایان متن: فقیهیپور، جواد (1404)؛ مدیریت رفتـار سازمانی پیشرفته، تهران، انتشارات دارالفنون، چاپ اول.
استناد داخل متن: (فقیهیپور، 1404)