تعریف کارکنان سمّی

آنچه اصطلاحاً کارکنان سمّی^([1]) نامیده می‌شود یکی از رایج‌ترین دلایل انحطاط فرهنگ شرکتی به شمار می‌رود. فرهنگ خوب بر پایه وجود میزهای پینگ‌پنگ یا چای یا قهوه رایگان بنا نمی‌شود بلکه بر پایه احترام متقابل و امنیت روان‌شناختی بنا شده است. کارکنان سمّی دستورالعمل‌های مربوط به فرهنگ شرکت را تضعیف می‌کنند و حتی بهترین برنامه‌های منابع انسانی را ناکارآمد می‌سازند؛ اما مثل همه مشکلات اگر به علائم توجه شود، راه چاره دارد. فرایندهای ارزیابی عملکرد، راهی عالی برای ارزشیابی کارکنان هستند؛ اما در خصوص روحیه کارکنان چطور؟ رفتار و روابط کارکنان به یک اندازه حائز اهمیت هستند چون آن‌ها فرهنگ شرکت را تعریف می‌کنند. اگر بگذارید رفتارهای بد، کارکنانتان را مسموم کنند، نتیجه کار محیط کاری سمّی است. می‌توان نسبتاً به آسانی کارکنانی را شناسایی کرد که عملکرد ضعیفی دارند، با همکاران خود دعوا می‌کنند یا رفتارهای آشکارا غیرقابل‌قبولی مانند آزار جنسی یا دزدی بروز می‌دهند. شناسایی و پیشگیری از رفتارهای نامحسوس کارمند سمّی می‌تواند امری دشوار باشد. شرکت‌ها مسئولیت مهیا ساختن محیط کاری را بر عهده دارند که در آن هر کارمندی قادر به رشد، یادگیری و پیشرفت باشد؛ اما یک تصمیم اشتباه در طول فرایند گزینش متقاضیان شغلی می‌تواند کل تلاش‌ها را به باد دهد، باعث خسارت زیادی شود و کل محیط شرکت را متأثر سازد. مطالعه انجام‌شده توسط مدرسه کسب‌وکار هاروارد نشان می‌دهد که کارکنان ممتاز که با نام کارکنان سوپراستار^([2]) شناخته می‌شوند، 80 درصد از سود کسب‌وکار را حاصل می‌سازند. جای تعجب ندارد که تلاش‌های استخدام عمدتاً متمرکز بر استخدام کارکنان ممتاز است. با این حال گروه دیگری به‌شدت شرکت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد: کارکنان سمّی. در واقع، مطالعه مذکور نشان می‌دهد که اجتناب از استخدام کارکنان سمّی می‌تواند دو برابر استخدام یک کارمند ممتاز در هزینه‌های سازمان صرفه‌جویی کند. هزینه استخدام افراد با نگرش منفی یا رفتارهای نامناسب به سرعت افزایش پیدا می‌کند و از جنبه مالی نیز فراتر می‌رود. در بسیاری از سازمان‌ها صرفاً به دلیل حجم بالای استخدام، استخدام یک کارمند سمّی سناریویی ناخوشایند اما گریزناپذیر است. برای شناسایی و جلوگیری از استخدام این افراد می‌توان کارهایی را انجام داد. برای شروع، ویژگی‌های شخصیتی متداول کارکنان با تأثیر منفی را بررسی می‌کنید. به گزارش SHRM‌، یک کارمند بد رفتارهایی بروز می‌دهد که برای سازمان، اموال آن یا کارکنان آن مضر هستند. همان‌طور که انتظار دارید ویژگی‌های شخصیتی این کارکنان سمّی شامل اعتمادبه‌نفس بیش از حد، خودخواهی یا نگرش منفعت‌طلبانه است. با این حال، بعضی از کارکنان سمّی ویژگی‌های غیرمنتظره‌ای از جمله بهره‌وری متوسط تا بالا و حتی احترام غیرقابل انتظار نسبت به قوانین را نشان می‌دهند که با توجه به این ویژگی‌های مثبت پیش‌بینی نشده، شناسایی کارکنان سمّی کاری چالش‌برانگیز است. این افراد اغلب میل دارند از مافوق خود اطاعت کنند و وظایف خود را سریع‌تر از همکارانشان انجام دهند. آن‌ها می‌توانند کارکنانی ممتاز، کاریزماتیک، کنجکاو و دارای عزت‌نفس باشند؛ اما به‌رغم این خصیصه‌های شخصیتی مفید، SHRM بیان می‌کند که کارکنان سمّی ذاتاً ماکیاولیستی (رسیدن به هدف به هر قیمتی) را دارا هستند و می‌توانند عملکرد دیگر کارکنان را خدشه‌دار کنند و هزینه‌های قانونی و نظارتی به بار آورند. آن‌ها می‌توانند منجر به از بین رفتن اعتماد، از بین بردن بهره‌وری تیمی، بیگانگی همکاران با یکدیگر، تضعیف روحیه کارکنان شوند و همچنین بر سودآوری و محیط کاری شرکت تأثیر بگذارند. شما به عنوان متخصص واحد منابع انسانی می‌توانید با شناسایی زودهنگام متقاضیان شغلی سمّی و عدم استخدام آن‌ها از سمّی سازی محیط کار اجتناب کنید. کارکنان سمّی معمولاً خودخواه، کاریزماتیک و با اعتمادبه‌نفس هستند و خود را در اولویت قرار می‌دهند. این افراد دائماً می‌گویند که «من» خیلی مهم‌تر از «ما» است. با این حال، این کارکنان دردسرساز میل دارند نقش قربانی را بازی کنند و دیگران را به خاطر رفتارهای خود سرزنش کنند.

[1] Toxic Employees

[2] Superstar Employees