حل مسئله خلاقانه
تا چند سال اخیر حل مسئله خلاقانه (Cerative Problem Solving) را یک امر استدلالی و عقلایی تعریف می‌کردند و دانشمندان برای تجزیه‌وتحلیل به عوامل کیفی توجه داشتند؛ اما اکنون پی بردند که یک روش کاملاً استدلالی و عقلایی، تمام ابعاد حل مسئله را در برنمی‌گیرد و خلاقیت در این فرایند ضروری است؛ بنابراین از این فرایند به عنوان فرایند حل مسئله خلاقانه نام بردند. در فرایند حل مسئله خلاقانه، هشت مرحله وجود دارد که عبارتند از تحلیل محیط، تشخیص مسئله، شناخت مسئله، فرضیه‌سازی، ارائه راهکارها، انتخاب راهکار، اجرای راهکار و کنترل.
1- تحلیل محیط: اگر پیوسته در جستجوی مسائل نباشید پس چگونه خواهید دانست که آیا این مسائل وجود دارد یا نه؟
شرکت نفت Royal Dutch/shell میلیون‌ها دلار سالانه صرف پیگیری مسائل مربوط به رقابت و اقتصاد و کسب اطلاعات درباره مشتریان خود می‌کند و این هزینه صرفاً برای یک نوع سیستم اطلاعاتی، یعنی سیستم اطلاعات راهبردی صورت می‌گیرد.
2- تشخیص مسئله: پیش از آنکه بتوانید مسئله‌ای را حل کنید یا از فرصتی استفاده کنید باید از وجود آن مسئله یا فرصت باخبر شوید. برای مثال هنگامیکه میکیوکیتا نو در اوایل دهه 1990 اقدام به تجزیه‌وتحلیل اطلاعات مربوط به هزینه تولید در شرکت نمود در نهایت، احساس کرد یک جای کار خراب است. مشکل این بود که پس‌انداز لازمی را که می‌بایست از بابت اتوماسیون و رباتیک کردن کارخانه که به تازگی آن را تکمیل کرده است به دست آورد، به دست نمی‌آورد.
3- شناخت مسئله: تفکر استدلالی و شهودی، هر دو در این مرحله صورت می‌گیرد؛ اما شناسایی یک فرآیند عقلایی و استدلالی است. پرسش‌های اصلی مطرح شده در شناخت مسئله عبارتند از: چه اتفاقی افتاد، یا خواهد افتاد؟ روی چه کسی تأثیر گذاشت یا خواهد گذاشت؟ چه زمانی اتفاق افتاد یا خواهد افتاد؟ چگونه اتفاق افتاد با خواهد افتاد؟ چرا اتفاق افتاد یا خواهد افتاد؟ چه باید بکنیم تا موفق باشیم؟
4- فرضیه‌سازی: فرضیه‌سازی درباره وضعیت عوامل آینده در شرایط حل مسئله، امری ضروری است. برای مثال؛ وضعیت اقتصاد به هنگامیکه محصولات جدید راه‌اندازی شود چگونه خواهد بود؟ یا واکنش مدیرتان نسبت به پیشنهادتان چه خواهد بود؟
در شرکت FRITO-LAY حل مسئله خلاقانه، رمز موفقیت است. شرکت FRIYO-LA تولیدکننده مواد غذایی سبک مستقر در دالاس که سالیانه 5/3 میلیارد دلار فروش دارد نخستین بار برنامه حل مسئله خلاقانه را در سال 1987 آغاز کرد. برنامه حل مسئله خلاقانه در FRITO-LAY در هشت مرحله انجام می‌شود: 1) یافتن مسئله؛ 2) جمع‌آوری اطلاعات؛ 3) تعریف مسئله؛ 4) نظریه‌پردازی برای یافتن راه‌حل؛ 5) ارزیابی و انتخاب بهترین نظریه‌ها؛ 6) تدوین یک برنامه عملی؛ 7) قبولاندن نظریه به مدیریت ارشد و 8) عملی کردن راه‌حل.
5- خلق راه‌کارهای گوناگون: خلق راه‌کارهای مختلف مستلزم فهرست‌بندی راه‌کارهای شناخته شده و ایجاد راه‌کارهای اضافی می‌باشد. خلق راه‌کارهای مختلف تا حدودی یک امر عقلایی و استدلالی و تا حدودی شهودی و غیراستدلالی است. هنگامیکه مهندسان شرکت اپل، کامپیوتر «نیوتن» را که یک کامپیوتر دستیار دیجیتالی شخصی بود طراحی کردند صدها قابلیت جایگزین را برای این ماشین ایجاد کردند. در پایان چندین قابلیت اصلی از بین بقیه انتخاب شد.
6- انتخاب از بین راه‌کارهای مختلف: هنگامیکه مهندسان هوندا برای اولین بار موتوری را طراحی کردند که 55 مایل در هر گالن مصرف داشت، راه‌کارهای مختلفی برای انتخاب در اختیار داشتند. تأثیر فناوری جدید بر هزینه تولید، سازگاری با سیستم‌های انتقال نیرو و غیره برای تصمیم‌گیری آنان در انتخاب فناوری، اهمیت بسیاری داشت. هر یک از فناوری‌های ممکن می‌بایست به لحاظ تأثیر آن‌ها بر این عوامل، مورد ارزیابی قرار می‌گرفت.
7- اجرا: پس از آنکه دیدگاه روشنی نسبت به کاری که می‌خواهید انجام بدهید پیدا کرده و برنامه‌ای برای انجام آن داشتید آنگاه می‌توانید عملاً دست به کار شوید. اجرا مستلزم توجه دائم است. این امر یعنی دقیق شدن در جزئیات و پیش‌بینی موانع و غلبه بر آن‌ها.
8- کنترل: ارزیابی نتایج، آخرین مرحله فرآیند حل مسئله خلاقانه است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. این مرحله مستقیماً به مرحله تجزیه‌وتحلیل محیط راه پیدا می‌کند و چرخه جدیدی از حل مسئله خلاقانه آغاز می‌شود. تشخیص نقایص در این مرحله حائز اهمیت است.
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.