آنچه در این صفحه میخوانید:
- اهمیت برگزاری دوره آموزشی خودرهبری
- سرفصل دوره آموزشی خودرهبری
- منابع محتوایی دوره آموزشی خودرهبری
- نمونه اسلایدهای پاورپوینت دوره آموزشی خودرهبری
- مدت زمان دوره آموزشی خودرهبری
- نمونه گواهینامه پایان دوره آموزشی خودرهبری
- دورههای آموزشی برگزار شده با محوریت خودرهبری
- نیازسنجی آموزشی دوره خودرهبری
- رزومه استاد دوره؛ دکتر جواد فقیهیپور
اهمیت برگزاری دوره آموزشی خودرهبری
مقدمه
رهبری فقط برای افرادی نیست که اتاق مدیریت دارند یا مدرک MBA آنها بر روی دیوار آویزان است. رهبری فقط برای افرادی نیست که عنوان «رئیس» یا «معاون رئیسجمهور» را دارند. واقعیت این است که رهبری در زمینههای مختلف از جمله در زمینه خود([1]) و در هر سطحی از یک سازمان رخ میدهد. یکی از مهمترین مواردی که اغلب از آن غفلت شده و دست کم گرفته میشود و بزرگترین شکاف در توسعه سرمایه انسانی در یک سازمان، بحث خود رهبری([2]) است؛ فردی که تعمداً قصد تأثیرگذاری بر خود و دیگران جهت دستیابی به هدف مشترکی را دارد. ما با یک دفترچه راهنما به دنیا نیامدهایم، اما اگر این طور بود، مطمئناً اولین فصل از دفترچه راهنما به تشریح هنر خود رهبری میپرداخت. حقیقت این است که همه ما تا حدودی به هدایت خود میپردازیم. اینکه ما چه قدر این کار را به صورت کارا انجام میدهیم مشخص میکند ما تا چه حدی هدفمند زندگی میکنیم. خود رهبری در مورد توسعه و مدیریت انرژی فردی خود برای شروع، انگیزه دادن و اجرا در سطح بالا، بهبود و حفظ فلسفه رهبری سازمان خود در یک سطح فردی است. خود رهبری در مورد همه چیز است از اینکه که چطور از خواب بیدار شده و روتینهای عادی صبح خود را انجام میدهید تا استراتژیهایی که برای سازمان دادن به زندگی روزمره خود استفاده میکنید. این بازتابی از خودتان از دید دیگران است که به همه انگیزه و قدرت میدهد که در کلیه فعالیتهای انجام شده به سمت یک هدف مشترک، برتری را دنبال کنند
[1] Self-Context
[2] Self-Leadership
تعریف خود رهبری
خود رهبری، تمرین فهم این مطلب است که چه کسی هستید تا بتوانید تجربیات موردنظر خود را مشخص کنید و خود را عامدانه به سمت آنها هدایت کنید. دامنه و محدوده آن عبارتند از: تعیین کارهایی که انجام میدهیم، چرا این کار را انجام میدهیم و چگونه آن را انجام میدهیم. اصطلاح و عبارت «خود رهبری» ابتدا از ادبیات مدیریت سازمانی توسط چارلز سی مانز([1]) در سال 1983 پدیدار شد که بعدها آن را به عنوان «یک دیدگاه خود تأثیری([2]) جامع که مرتبط با هدایت خویش به سمت انجام وظایف همراه با انگیزه خودجوش و همچنین مدیریت خویش جهت انجام کاری است که باید انجام شود، اما فاقد انگیزه خودجوش است» تعریف کرد. پیتر دراکر در سال 2010 بیان نمود که خود رهبری عبارتست از: عمل کردن در زندگی شخصی خود به عنوان یک رئیس، کاپیتان یا مدیرعامل. در واقع خود رهبری، پاسخی به این پرسش است که چگونه خود را برای بقا و رشد در جهانی متزلزل، نامطمئن، پیچیده و مبهم پرورش دهیم. خود رهبری فاکتور موفقیت حیاتی و مهم برای موفقیت فردی و سازمانی به شمار میرود. مفهوم خود رهبری را میتوان در ادبیات و نوشتههای فیلسوفان و شاعران شرقی و غربی یافت:
- لائو تسه([3]): تسلط بر سایر افراد، قدرت است. تسلط بر خود، قدرت واقعی است.
- هنلی([4]): من صاحب و مسئول سرنوشت خودم هستم، من کاپیتان روحم میباشم.
همه انسانها، خود رهبر میباشند. با این حال، همه خود رهبران در خود هدایتی، اثربخش نیستند که این یک خبر بد است ولی خبر خوب این است که خود رهبران([5]) میتوانند عملکرد بهتری در رهبری خودشان داشته باشند. خود رهبری یک رویه آگاهانه است که بر تفکر، احساس و اقدامات شما نسبت به اهدافتان تأثیرگذار است. خود رهبری عبارت است از توسعه و پرورش پیوسته «بازی درونی([6])» (ذهنیت) و «بازی بیرونی([7])» (اقدام). بازی درونی شامل قصد([8])، خودآگاهی([9])، اعتمادبهنفس([10]) و خودکارآمدی (خودباوری)([11]) جهت تسلط یافتن بر خود است، در حالی که بازی بیرونی شامل نفوذ و تأثیر([12]) است. خود رهبری یعنی داشتن یک حس توسعه یافته در مورد اینکه شما چه کسی هستید و چه کاری میتوانید انجام دهید که با توانایی تأثیرگذاری بر ارتباط، هیجانات و رفتار خود در راه رسیدن به آنها همراه خواهید بود. خود رهبری، توانایی هدایت و رهبری خودتان برای رسیدن به اهداف شخصی و حرفهایتان است، در حالی که به شرکت و یا سازمانی که برای موفقیتش تلاش میکنید، کمک میکند و شامل داشتن فهم خوبی از اینکه چه کسی هستید، جایی که میخواهید بروید و کاری که میتوانید انجام دهید و داشتن توانایی کنترل هیجانات و رفتارتان به شیوهای که شما را به سمت موفقیت هدایت کند، میباشد.
[1] Charles C. Manz
[2] Self-Influence
[3] Lao Tzu
[4] Henley
[5] Self-Leaders
[6] Inner Game
[7] Outer Game
[8] Intention
[9] Self-Awareness
[10] Self-Confidence
[11] Self-Efficacy (Self-Belief)
[12] Influence & Impact
اهمیت خود رهبری
چرا خود رهبری مهم است؟ خود رهبری بسیار مهم و با اهمیت است زیرا یک ضرورت است تا به شما کمک نماید تا به اهداف حرفهای خود برسید و برای سایر افراد، رهبر خوبی باشید. رهبران خوب باید توانایی رهبری از طریق الگو و سرمشق بودن را داشته باشند. در کسبوکار، خود رهبری علاوه بر افراد به سازمان به عنوان یک کل، سود و منفعت میرساند. خود رهبری این امکان را برای یک رهبر فراهم میآورد تا دیگران را تحت تأثیر قرار داده و اقداماتی را انجام دهد تا اهداف سازمان برآورده شود. خود رهبری علاوه بر اینکه به شما در رسیدن به اهداف شخصی در زندگی و شغلتان کمک میکند، فواید و مزایای آن به شرح زیر میباشد.
1- بهرهوری شما را افزایش میدهد
اکثر اوقات، کارفرمایان به دنبال متقاضیان شغلی با مهارتهای خود رهبری قوی هستند زیرا کارفرمایان میدانند که این مهارتها به شرکت کمک میکنند تا با بهرهوری بالاتری به اهداف خود دست یابند. کارکنان با مهارتهای خود رهبری قوی، این توانایی را دارند که زمان خود را به نحو اثربخشتری مدیریت نمایند و در کارشان سازمان یافتهتر عمل نمایند که این امر اغلب باعث میشود که شرکت از افزایش بهرهوری و کار با کیفیت بالا، سود ببرد.
2- شما را با انگیزه و پاسخگو نگه میدارد
یکی از بزرگترین مزایای شخصی خود رهبری این است که شما با انگیزه بمانید و در برابر اقدامات خود پاسخگو باشید. داشتن انگیزه قوی به شما کمک میکند که از سد چالشهایی که با آن مواجه میشوید، عبور کنید و در نتیجه چیزی بیش از آنچه فکر میکردید به دست آورید. مسئولیتپذیری و پاسخگو بودن نسبت به اقدامات خود مستلزم این است که هنگام سنجش خودتان صادق باشید تا به شما فرصت یادگیری و توسعه مهارتهای جدید را بدهد.
3- روابط قویتر با همکارانتان ایجاد کنید
داشتن مهارتهای خود رهبری قوی به شما کمک میکند روابط قوی با همکاران، سرپرستان و مدیران خود ایجاد کنید زیرا آنها به تعهد شما نسبت به وظیفه و اخلاق کاریتان احترام میگذارند. به احتمال زیاد همکارانتان، شما را به عنوان فردی در نظر میگیرند که میتوانند جهت انجام وظایف و پروژههای گروهی اعتماد کنند، در عین حال که سرپرستان و مدیران از توانایی شما جهت سازنده و بهرهور بودن قدردانی میکنند.
4- دیگران را تشویق میکند که از سبک رهبری شما تبعیت نمایند
هر رهبر بزرگی باید توانایی رهبری تیم خود را از طریق الگو و سرمشق بودن داشته باشد. این مطلب بدان معناست که رهبری بزرگ با مهارتهای خود رهبری شروع میشود. از آنجا که سرپرستان و مدیران به طور معمول نظارت حداقلی دارند، در صورتی که شما در موقعیت رهبری قرار بگیرید، برای شما اهمیت زیادی دارد که قادر باشید وظایف خود را برنامهریزی و اولویتبندی نمایید و به تکمیل کار خود متعهد بمانید. حتی اگر در موقعیت رهبری قرار نگیرید، بروز مهارتهای خود رهبری قوی میتواند تأثیر مثبتی بر تشویق همکارانتان داشته باشد تا فعالتر و بهرهوری بیشتری داشته باشند.
نظریههای مرتبط با خود رهبری
تعریف اولیه خود رهبری مبتنی بر سه نظریه اصلی میباشد: خودکنترلی([1])، نظریه شناخت اجتماعی([2]) و خود تعیین گری([3]).
- خودکنترلی به توصیف یک فرآیند مکرر تعیین حالت نهایی مطلوب در مقایسه با حالت کنونی میپردازد و متعاقباً اقداماتی را جهت تکمیل شکاف بین این دو به کار میگیرد. مهم است که توجه داشته باشید که به خصوص در ادبیات اولیه، عبارات و اصطلاحات خود رهبری و خود مدیریتی([4]) اغلب به جای یکدیگر مورد استفاده قرار میگرفت. با این حال، خود مدیریتی لازم و ضروری است اما به طور کامل عنصر خود رهبری را در بر نمیگیرد.
- نظریه شناخت اجتماعی به تأیید تعامل سهگانه میان افکار، رفتار و فضای اجتماعی – سیاسی میپردازد.
- خود تعیین گری، توصیفکننده تقابل بین انگیزه انسان و زندگی هدفمند است. این نظریه برجسته کننده نقش انگیزه تنظیم شده داخلی و ذاتی به عنوان محرک رفتارهای خود رهبری است.
[1] Self-Control
[2] Social-Cognitive Theory
[3] Self-Determination
[4] Self-Management
چگونه میتوان به خود رهبری پرداخت
قصد([1]) (داشتن «چرا») مقدم بر هرگونه اقدام (رفتار) هدفمند است. اقدامات تأثیری دارند که خود رهبری از طریق بازخورد به ارزشیابی میپردازد. قصد، روایتی درونی است در مورد اینکه چرا دستیابی به یک هدف با اهمیت میباشد. قصد در واقع محرک و عاملی است برای اینکه نسخه بهتری از خود باشیم و در نتیجه، جهان را به مکان بهتری تبدیل کنیم. فرقی نمیکند که خودتان یا سایر افراد را رهبری کنید، مهم این است که با «چرا» شروع کنید. یک اقدام عامدانه مثل یک لیزر است، در حالی که اقدام غیر عامدانه مانند کوبیدن همه چیز با یک چکش است.
خودآگاهی درباره شناخت مقاصد، ارزشها و شخصیت شماست. همبستگی قوی بین خودآگاهی و رهبری اثربخش وجود دارد، بنابراین پرورش و تقویت خودآگاهی باید یک عادت همیشگی شود. تحول در هنگام کوچینگ تیمتان اتفاق میافتد، هنگامی که خودآگاهی خود را نسبت به آنچه رفتارهایتان را تحریک میکند، افزایش دهید.
اعتمادبهنفس از شناخت ظرفیت و نقاط قوتتان نشأت میگیرد. با انجام اقدامات لازم و پرورش مهارتها میتوانیم به اعتمادبهنفس بالاتری دست یابیم. اغلب افراد، اعتمادبهنفس خود را با «خود قضاوتی» و «بیارزش شمردن» تخریب میکنند. خود رهبری در خصوص معقول بودن و واقعبین بودن در این موارد است: اینکه در چه چیزی خوب هستید و جهت رشد و بهبود به چه چیزهایی نیاز دارید. این امر به اعتبار و فروتنی واقعی منجر میگردد.
خودکارآمدی اعتقاد بر این است که هر چیزی در سر راهمان قرار گیرد، میتوانیم از پس آن برآییم. ما میتوانیم بازخورد گرفته، بپذیریم، تطبیق دهیم و پیشرفت کنیم. ما میتوانیم از طریق خودکارآمدی، خلاقیت و ابتکار عمل بیشتری داشته باشیم. زمانی که بازی درونی ما خوب باشد، بازی بیرونی ما به واسطه نفوذ و تأثیر، کارآمدتر و مؤثرتر میگردد.
نفوذ نتیجه اقدام عامدانه است. ما به منظور تأثیرگذاری، ظرفیت خود را از طریق خودآگاهی و اعتمادبهنفس، افزایش میدهیم. از آنجا که ما افراد معقولی هستیم، میتوانیم بر روی سایر افراد و آنچه برای آنها بهتر است، تمرکز کنیم؛ بنابراین جهت تسهیل نمودن تغییرات میتوانیم بر خود و جهان اطراف تأثیر مثبت بگذاریم.
[1] Intention
رفرنس مطالب:
سرفصل دوره آموزشی خودرهبری
بخش اول: تعاریف و مفاهیم خود رهبری
- تعریف خود رهبری
- اهمیت خود رهبری
- نظریههای مرتبط با خود رهبری
- چگونه میتوان به خود رهبری پرداخت
بخش دوم: شایستگیهای خود رهبری
- مدل سوآر در خود رهبری
- مدل E.A.L در خود رهبری
- شایستگیها و مهارتهای اصلی در خود رهبری
بخش سوم: ستونهای خود رهبری
- جنبههای خود رهبری
- ستونهای خود رهبری
- چرخ خود رهبری (8C)
بخش چهارم: استراتژیهای توسعه خود رهبری
- دستهبندی استراتژیهای توسعه خود رهبری
- استراتژیهای توسعه خود رهبری
بخش پنجم: خودکنترلی
- تعریف خودکنترلی
- اهمیت خودکنترلی
- انواع خودکنترلی
- نمونههایی از خودکنترلی
- مفاهیم مرتبط با خودکنترلی: 1- به تعویق انداختن خشنودی؛2- فرسایش توان اراده
- تأثیر خودکنترلی بر سلامت افراد
- چگونه خودکنترلی خودتان را بهبود دهید: (روش اول: در لحظه خودکنترلی ایجاد کنید؛ روش دوم: خودکنترلی بلندمدت ایجاد کنید)
بخش ششم: خود مدیریتی
- تعریف خود مدیریتی
- مهارتهای خود مدیریتی
- چگونه خود را مدیریت کنید: (روش اول: موقعیت خود را مدیریت کنید؛ روش دوم: کار روزانه خود را مدیریت کنید؛ روش سوم: رویههای کاری را تنظیم کنید)
بخش هفتم: خود نظارتی
- تعریف خود نظارتی
- نشانههای خود نظارتی
- انواع خود نظارتی
- چگونه بر رفتارهای خود نظارت داشته باشیم: (روش اول: توسعه استراتژی خود نظارتی؛ روش دوم: ثبت رفتارهای هدف؛ روش سوم: استفاده از نتایج)
بخش هشتم: خود انضباطی
- تعریف خود انضباطی
- چگونه خود انضباطی خود را تقویت کنیم: (روش اول: اقدام برای خود انضباطی بیشتر؛ روش دوم: خود انضباطی را هر روز ارتقا دهید)
بخش نهم: خود مراقبتی
- تعریف خود مراقبتی
- اهمیت خود مراقبتی
- انواع خود مراقبتی
- چگونه خودمراقبتی را تمرین کنیم: (روش اول: تمرین خودمراقبتی هیجانی؛ روش دوم: تمرین خودمراقبتی جسمی؛ روش سوم: تمرین خودمراقبتی حرفهای؛ روش چهارم: بهبود رویکرد خودمراقبتی)
بخش دهم: توسعه شخصی
- تعریف توسعه شخصی
- مزایای توسعه شخصی
- حوزههای توسعه شخصی
- مهارتهای توسعه شخصی
- انواع مهارتهای توسعه شخصی
- بهبود مهارتهای توسعه شخصی
- مدیریت توسعه شخصی
- مراحل تدوین یک برنامه توسعه شخصی
بخش یازدهم: خود توسعهای
- تعریف خود توسعهای
- عناصر خود توسعهای
- انواع خود توسعهای
- فرآیند خود توسعهای
- روشهایی تقویت خود توسعهای
بخش دوازدهم: خودبهسازی
- تعریف خودبهسازی
- حوزههای خودبهسازی
- تفاوت بین خود توسعهای و خودبهسازی
- روشهای خودبهسازی
بخش سیزدهم: خودآگاهی
- تعریف خودآگاهی
- چگونه خودآگاهی خود را افزایش دهیم: (روش اول: شناخت خودتان؛ روش دوم: ایجاد آگاهی هیجانی؛ روش سوم: بازخورد گرفتن از دیگران)
بخش چهاردهم: اعتمادبهنفس
- تعریف اعتمادبهنفس
- تقویت اعتمادبهنفس
بخش پانزدهم: عزتنفس
- تعریف عزتنفس
- اهمیت عزتنفس
- مؤلفههای کلیدی عزتنفس
- عوامل تأثیرگذار بر عزتنفس
- تعریف عزتنفس بالا
- اهمیت عزتنفس بالا
- نشانههای عزتنفس بالا
- نشانههای عزتنفس پایین
- خطرات عزتنفس پایین
- عزتنفس بیش از حد
- چگونه عزتنفس خود را بهبود دهید: (روش اول: افزایش عزتنفس؛ روش دوم: مقابله با عزتنفس پایین)
بخش شانزدهم: خود ارزشمندی
- تعریف خود ارزشمندی
- چگونه خود ارزشمندی را در خودتان ایجاد کنید: (روش اول: سر خود را بالا بگیرید؛ روش دوم: تسلط بر خودانگاره مثبت؛ روش سوم: ارزش خود را ببینید)
بخش هفدهم: خود بیزاری
- تعریف خود بیزاری
- نشانههای خود بیزاری
- علل بروز خود بیزاری
- پیامدهای خود بیزاری
- چگونه با خود بیزاری مبارزه کنیم
یادآور میشود سرفصلهای پیشنهادی فوق برای 24 ساعت آموزشی (یعنی 3 روز 8 ساعته) تدوین گردیده است و در صورتی که تعداد ساعات آموزشی کاهش یابد، مطالب مهمتر و به صورت فشرده تدریس میگردد.
منابع محتوایی دوره آموزشی خودرهبری
محتوای ارائه شده در دوره خودرهبری بر اساس کتابهای زیر که توسط دکتر جواد فقیهیپور تألیف شده، ساختاربندی گردیده است:
نمونه اسلایدهای پاورپوینت دوره آموزشی خودرهبری
نمونه اسلایدهای پاورپوینت ارائه شده توسط دکتر جواد فقیهیپور در دوره آموزشی خودرهبری:
مدت زمان دوره آموزشی خودرهبری
مدت زمان پیشنهادی برای اثربخشی بیشتر این دوره آموزشی بین 1 روز (8 ساعت) تا 3 روز (24 ساعت) میباشد. هر چند با توجه به محدودیتهای سازمانی چه از لحاظ زمان و چه از لحاظ منابع مالی، میتوان این دوره آموزشی را در تعداد ساعات کمتر و به صورت فشردهتری نیز برگزار نمود.
نمونه گواهینامه پایان دوره آموزشی خودرهبری
در پایان دوره آموزشی در صورت تمایل گواهینامه پایان دوره به فراگیران اهدا میگردد که نمونهای از آن را در تصویر زیر مشاهده مینمایید.
دورههای آموزشی برگزار شده با محوریت خودرهبری
نیازسنجی آموزشی دوره
در راستای اثربخشی بیشتر این دوره آموزشی و جهت هماهنگی بیشتر در خصوص کمیت و کیفیت محتوای دوره آموزشی با توجه به تعداد و سطح فراگیران و همچنین اهداف آموزشی شرکت یا سازمان خود، میتوانید قبل از برگزاری دوره طی یک جلسه تلفنی یا آنلاین با مدرس دوره (دکتر جواد فقیهیپور) تماس داشته باشید تا نیازسنجی دقیقی صورت گرفته و بدین ترتیب اثربخشی آموزشی در سطح بسیار بالاتری تحقق یابد.
هنوز بررسیای ثبت نشده است.