آنچه در این متن می‌خوانید:
آشنایی با دوره آموزشی
اهمال‌کاری
اهمال‌کاری رفتار شایعی است که شامل حوزه‌های زیادی از زندگی مانند مدرسه، کار و خانه می‌شود و پیامدهای منفی زیادی به همراه دارد. فعالیت شغلی از نظر سلامت روانی شخص، فعالیتی مهم حساب می‌آید، به طوری که زمینه رشد استقلال و عزت‌نفس فرد را فراهم می‌کند. یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های یک سازمان، نیروی انسانی است که نقش کلیدی در دستیابی به اهداف سازمان‌ها دارد. یکی از موانع پیشبرد اهداف سازمانی، مشکلات ناشی از اهمال‌کاری است. اهمال‌کاری، یک مفهوم بین‌رشته‌ای است که از امور مالی و سرمایه‌گذاری گرفته تا سلامتی را در برمی‌گیرد.
برخی اهمال‌کاری را به اشتباه معادل تنبلی می‌دانند؛ در حالی که این دو با هم متفاوت هستند. متخصصان معتقدند که در تنبلی، فرد خود میلی برای انجام کار ندارد، در حالی که اهمال‌کاری را به معنای تأخیر انداختن و جایگزین کردن تکالیف فردی، با انجام فعالیت‌های غیرضروری دیگر می‌دانند؛ به عبارت دیگر، اهمال‌کاری را به عنوان تمایل به دوری از انجام یک فعالیت، وعده انجام دادن آن در زمان دیگر و استفاده از بهانه‌های متفاوت برای توجیه این تأخیر و اجتناب از سرزنش ناشی از آن تعریف کرده‌اند. از دیدگاه سازمانی، اهمال‌کاری، دشمن سازمان و مانع رشد بهره‌وری و خلاقیت محسوب می‌شود. اهمال‌کاری سازمانی یا شغلی به اعتقاد لومن مربوط به کار است و به عنوان الگویی پایا یا دوره‌ای توصیف می‌شود که در آن، فردی که قادر است کار را انجام دهد، به طور مکرر از آغاز به موقع و اتمام تکالیف یا فعالیت‌های کاری که باید در یک مدت معین انجام شود سر باز می‌زند.
ویژگی‌های رفتاری اهمال‌کاران
شخصی که تمایل به تأخیر دارد، به صورت فوری کار را شروع نمی‌کند. وجود دلیل یا عدم وجود دلیل برای تأخیر مهم نیست. هرگونه تأخیر در انجام وظایف با نام اهمال‌کاری تعریف می‌شود. فردی که این رفتار را انجام می‌دهد به عنوان اهمال‌کار خوانده می‌شود. فرد اهمال‌کار اغلب در مورد توانایی‌های خود برای تکمیل یک کار در مهلت بسیار کم، خوش‌بین است و این باعث می‌شود که همیشه اطمینان به این داشته باشد که همه چیز تحت کنترل است؛ بنابراین نیازی به شروع کار در خود احساس نمی‌کند. اهمال‌کاری یک رفتار پیچیده روان‌شناختی است که هرکسی به میزانی می‌تواند تحت تأثیر آن قرار بگیرد و حتی برخی آن را یک مشکل جزئی می‌پندارند و برخی نیز آن را یک منبع استرس و اضطراب قابل توجه به شمار می‌آورند. در اهمال‌کاری، افراد ابداً به فکر مدیریت زمان نیستند.
ویژگی‌های رفتاری افرادی که کارها را با تأخیر انجام می‌دهند، عبارت است از؛ 1)عدم توانایی در اولویت‌بندی زمانی، 2)عزت‌نفس پایین، 3)در انجام وظایف محوله دچار چالش شدن، 4)سرسخت و لجوج بودن به این معنا که دیگران نمی‌توانند او را مجبور به کاری کنند، 5)دست‌کاری رفتار دیگران و فرض اینکه، بدون حضور آن‌ها کارها انجام نمی‌پذیرند، 6)تأخیر در کار برای مقابله با فشار و 7)احساس قربانی بودن از بابت اینکه نمی‌دانند چرا نمی‌توانند کاری را انجام دهند که دیگران قادر به انجام آن هستند.
اهمال‌کاری عملی است که در نگاه اول، هدفش خوشایند کردن زندگی است؛ اما در بیشتر موارد، به جز استرس، به‌هم‌ریختگی و شکست‌های پیاپی، پیامد دیگری ندارد. روانشناسان در تعریف‌های اهمال‌کاری گفته‌اند: اهمال‌کاری یعنی فرد، کاری که تصمیم به اجرای آن دارد را به آینده موکول کند.
علل اهمال‌کاری
بررسی علل اهمال‌کاری منجر به توسعه مدل‌های مختلف جهت فهم ماهیت اهمال‌کاری شده است:
- اهمال‌کاری خصیصه‌ای: برخی محققان، از اهمال‌کاری خصیصه‌ای نام می‌برند و دلایل اهمال‌کاری را به صفات فردی نسبت می‌دهند که اکتسابی یا شخصیتی است. نوع شخصیت، کمال‌گرایی، لذت‌طلبی، ترس از شکست، خودباوری ضعیف، مدیریت ضعیف زمان، انگیزش پایین و باورهای غیرمنطقی، از مهم‌ترین دلایل عنوان شده در این تحقیقات به شمار می‌رود.
- عوامل مرتبط با کار: برخی دیگر، از عوامل مرتبط با کار نام می‌برند. ناکافی بودن زمان و منابع، میزان خودمختاری، رضایت شغلی، پاداش‌های کاری، اهمیت شغل، هدف‌های مبهم، نظارت ضعیف و اهمیت وظیفه کنونی، از مهم‌ترین عناوین مطرح شده در این تحقیقات است.
- عوامل گروهی: دسته سوم پژوهشگران، عوامل گروهی را باعث اهمال‌کاری می‌دانند. قابلیت شناسایی افراد انجام دهنده فعالیت، تعریف نشده بودن کار، فقدان استاندارد کاری، چالشی نبودن اهداف کاری، نبود ارزیابی و نظارت بر افراد گروه، انسجام گروهی، انگیزشی نبودن فضای گروه، ادراک طفره رفتن دیگر اعضا توسط فرد، وجود نگرش فردگرایی، ادراک مشکلات در عملکرد گروه و ادراک توانایی در کارهای مرتبط، از علل کاهش تلاش افراد در گروه‌های کاری معرفی شده است.
انواع اهمال‌کاران
برخی از محققان اهمال‌کاران را در دو نوع اصلی طبقه‌بندی می‌کنند: اهمال‌کاران منفعل و فعال.
- اهمال‌کاران منفعل: کار را به تأخیر می‌اندازند زیرا آن‌ها در تصمیم‌گیری و انجام کار مشکل دارند.
- اهمال‌کاران فعال: کار را به طور هدفمند به تأخیر می‌اندازند زیرا کار تحت فشار به آن‌ها امکان می‌دهد تا احساس کنند در مبارزه هستند و انگیزه بگیرند.
برخی دیگر از صاحب‌نظران، انواع اهمال‌کاران را بر اساس سبک‌های مختلف رفتاری اهمال‌کاری تعریف می‌کنند، از جمله:
- کمال‌گرایان: از ترس اینکه نتواند یک کار را به طور کامل انجام دهند، کارها را به تعویق می‌اندازند.
- رؤیاپردازان: کارها را به تعویق می‌اندازد زیرا آن‌ها در توجه به جزئیات مهارت ندارند.
- ستیزه گران: به اینکه افراد باید برای خود یک برنامه زمان‌بندی داشته باشند، اعتقادی ندارد.
- نگران‌ها: کارها را از ترس تغییر و از دست دادن منطقه راحتی به تأخیر می‌اندازند.
- بحران‌سازها: کارها را به تعویق می‌اندازند زیرا دوست دارند تحت فشار کار کنند.
- افراطی‌ها: بیش از حد طول می‌دهند و در یافتن زمان مناسبی برای شروع کار دچار چالش می‌شوند.
اهمال‌کاری سازمانی
امروزه در سراسر جهان و در محیط‌های کسب‌وکار چه در سطح کلان و چه خرد، به حداکثر رساندن پتانسیل سرمایه انسانی به منظور عقب نماندن و پیشی گرفتن از رقبا، از اولویت‌های سازمان‌ها می‌باشد. سازمان‌ها به‌طورکلی به دنبال افزایش عملکرد، از طریق ایجاد انگیزه و تعهد در کارکنان نسبت به سازمان هستند و زمانی آن‌ها به این احساس دست پیدا خواهند کرد که سهم باارزشی از موفقیت سازمانی را به دست آورده باشند.
یکی از مقوله‌های بسیار مهم در حوزه سازمانی که نقش بسیار مهمی در میزان کارایی و اثربخشی و همچنین سلامت جسمی و روانی افراد دارد، پدیده اهمال‌کاری سازمانی است. سازمان‌هایی که افراد آن مبتلا به اهمال‌کاری می‌باشند، خستگی، ناامیدی، ترک کار، غیبت از کار و عدم موفقیت و مشکلات جسمی و روحی از ویژگی کارکنان آنان و عدم تحول، افت عملکرد و کارایی از ویژگی‌های سازمانی آنان خواهد بود. اثرات منفی اهمال‌کاری در بهزیستی و بهره‌وری افراد، به درستی در تنظیم رفتارهای شخصی و حرفه‌ای مستند شده است. افرادی که تمایل به اهمال‌کاری دارند، بیشتر از سایر افراد علائم آشفتگی، اضطراب و بدبختی را نشان می‌دهند. اهمال‌کاری با عزت‌نفس پایین، وابستگی به دیگران و طیف وسیعی از رفتارهای مرتبط با درماندگی رابطه دارد، مانند برانگیختن خشم دیگران و لذت بردن از آن.
اهمال‌کاری سازمانی؛ به تعویق انداختن، تعلل، بی‌توجهی و سهل‌انگاری در انجام وظایف و مسئولیت‌های شغلی و تعویق عمل به آینده است.
به دلایل مختلفی که هیچ ارتباطی با اهمال‌کاری ندارند، ممکن است یک فرد در انجام وظایف خود دچار اهمال‌کاری گردد. برای مدیریت زندگی‌مان بایستی موارد مهم را اولویت‌بندی کنیم به این معنا است که بعضی از موارد باید بعداً انجام شوند. همچنین، بعضی اوقات لازم است که کارها را به تعویق بیندازید زیرا در حال حاضر باید کار مهم‌تری مورد توجه قرار گیرد. با این حال اگر شما یک اهمال‌کار هستید باید علت آن را به خصوص در مورد کارهای خاص بررسی کنید. اگر به طور معمول کارهای خود را به بعد موکول می‌کنید، احتمالاً خواهید فهمید که این یک دلیل هیجانی است نه فقط یک تنبلی ساده.
مظاهر اصلی اهمال‌کاری سازمانی عبارتند از: نداشتن انگیزه کافی برای مشارکت در وظایف گروهی و تیمی، شانه خالی کردن از کار، دلیل‌تراشی برای عدم تکمیل وظایف شغلی، پرداختن به حاشیه به جای متن و تلاش ظاهری و نمایشی در فعالیت‌های سازمانی.
اهمال‌کاری در محیط کار
اهمال‌کاری در محیط کار پدیده‌ای است که افراد انجام کار را بی‌دلیل به تعویق می‌اندازند. اهمال‌کاری در محیط کار یک پدیده شایع می‌باشد و می‌تواند مشکلات جدی برای اهمال‌کاران و مدیران ایجاد کند.
علل اصلی اهمال‌کاری در محیط کار
بر اساس مطالعات صورت گرفته علل اصلی اهمال‌کاری در محیط کار شامل موارد زیر است:
1- اهداف نامشخص به عنوان مثال وقتی که تعیین نوع کار و زمان آن مشخص نباشد.
2- احساس خستگی مفرط به عنوان مثال وقتی احساس شود مدیریت کردن یک پروژه، بسیار سخت است.
3- کمال‌گرایی به عنوان مثال وقتی افراد بخواهند کار را بدون نقص انجام دهند.
4- ترس از شکست به عنوان مثال وقتی افراد نگرانند که مبادا شکست تأثیر بدی بر آن‌ها بگذارد.
5- اضطراب به عنوان مثال وقتی افراد از دریافت بازخورد منفی هراس داشته باشند.
6- گریز از وظیفه به عنوان مثال وقتی افراد کار را خسته‌کننده و ناخوشایند بدانند.
7- عدم انگیزه به عنوان مثال وقتی افراد احساس می‌کنند که در قبال تلاش خود پاداش نمی‌گیرند.
8- خستگی جسمی یا روحی به عنوان مثال وقتی افراد خسته می‌شوند و کار زیاد آنان را فرسوده می‌کند.
9- رنجش به عنوان مثال وقتی افراد احساس می‌کنند مدیرشان رفتار غیرعادلانه‌ای در قبال آن‌ها دارد.
10- عدم تناسب به عنوان مثال وقتی افراد احساس می‌کنند نمی‌توانند در کار کسب اعتبار کنند.
11- عدم حمایت به عنوان مثال وقتی افراد فاقد یک حامی هستند تا اگر با مشکلی مواجه شدند با وی تماس بگیرند.
12- محیط کار مسئله‌دار به عنوان مثال، وقتی افراد در محیط کار پر سروصدا کار می‌کنند.
از جمله عوامل دیگر در اهمال‌کاری در محیط کار می‌توان به رفتارهایی از جمله خود ناتوان‌ساز اشاره کرد که منجر به اهمال‌کاری می‌شود. علاوه بر این، ویژگی‌های شخصیتی نظیر حواس‌پرتی نیز باعث اهمال‌کاری می‌شوند. همچنین مشکلات مرتبط با سلامت جسمی و ذهنی نظیر کمبود خواب و افسردگی نیز منجر به اهمال‌کاری می‌شوند. به عنوان مثال، وقتی کارکنان بد می‌خوابند و یا به حد کافی نمی‌خوابند، تمایل بیشتری به اهمال‌کاری دارند. از این گذشته، عوامل شخصی بر رابطه بین خواب و اهمال‌کاری تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، کارکنانی که کم می‌خوابند، از ویژگی خودکنترلی کمتری برخوردارند، در نتیجه اهمال‌کاری می‌کنند. علل شخصی اهمال‌کاری در محیط کار عبارتند از ترس از شکست و بی‌انگیزگی، در حالی که علل موقعیتی عبارتند از عدم حمایت و محیط کار مسئله‌دار. فهم علل اهمال‌کاری یک فرد برای کاهش اهمال‌کاری در محیط کار مهم است. اگر شما در تلاشید که به کسی در اجتناب از اهمال‌کاری کمک کنید، بایستی ابتدا وقت بگذارید تا بفهمید چه چیزی باعث اهمال‌کاری وی می‌گردد.
استراتژی‌های غلبه بر اهمال‌کاری در محیط کار
اهمال‌کاری، به اشکال مختلف بر افراد تأثیر می‌گذارد؛ اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ اهمال‌کاری نمی‌تواند صرفاً محصول تنبلی باشد، زیرا ممکن است اهمال‌کاران متبحر در ساعات منتهی به یک ضرب‌الاجل به سخت‌کوش‌ترین افراد تبدیل شوند. در حقیقت، اهمال‌کاری یک رفتار پیچیده است که به دلایل مختلفی بروز می‌کند. این دلایل صرفاً محدود به تنبلی نمی‌شوند بلکه استرس خارجی، آشفتگی، کمبود انگیزش یا انضباط، ضعف در به کارگیری فنون مدیریت زمان، کمبود مهارت و همچنین کمال‌گرایی را نیز در برمی‌گیرد. اگرچه اهمال‌کاری یک عادت ناسالم است اما مانند هر عادت ناپسند دیگری می‌توان با اعمال فشار مناسب بر آن غلبه کرد. ضمناً استراتژی‌های غلبه بر اهمال‌کاری سازمانی را می‌توان در دو سطح فردی و مدیریتی مورد بررسی قرار داد.
مدیریت زمان
زمان، کالایی است که همیشه خرج می‌کنید، ولی هرگز قادر به خرید واقعی آن نخواهید بود. نمی‌توانید آن را پس‌انداز کنید و هر روز صبح، تراز شما صفر می‌شود. با این حال، هر ثانیه حساب می‌شود؛ در مسابقات دو و میدانی، تفاوت بین برد و باخت کامل می‌تواند در دهم ثانیه باشد. اگرچه هرگز نمی‌توانید وقت بیشتری به دست بیاورید، اما با استفاده از استراتژی‌های مدیریت زمان می‌توانید زمان خود را به طور مؤثرتری سازمان‌دهی کنید تا فرصت‌هایی را برای استفاده از وقت اضافی در زندگی خود ایجاد نمایید. اگر این وقت اضافی را هوشمندانه استفاده کنید قطعاً می‌توانید کارهای شگفت‌انگیزی نظیر گسترش کار راهه خود، تعمیق روابطتان و داشتن فرصتی برای سرمایه‌گذاری در سرگرمی‌ها یا کارهای خیرخواهانه داشته باشید که می‌تواند زندگی شما و دیگران را تغییر دهد. همه این‌ها را می‌توان با سرمایه‌گذاری در مدیریت زمان به دست آورد.
انواع مهارت‌های مدیریت زمان
مدیریت زمان به معنای کار کردن کارآمد است و کارفرمایان در هر صنعت به دنبال کارکنانی هستند که بتوانند از زمان موجود در محل کار به صورت بهینه استفاده کنند. صرفه‌جویی در زمان باعث صرفه‌جویی در هزینه سازمان و افزایش درآمد می‌شود. مدیریت مؤثر زمان مستلزم آن است که کارکنان بار کاری خود را تحلیل کنند، اولویت‌ها را تعیین نمایند و تمرکز خود را بر روی بهره‌وری حفظ کنند.
طبق آنچه شرح داده شد اهمال‌کاری به عنوان پدیده‌ای عمومی و رایج در بین تمامی اقشار جامعه، یکی از معضلات رفتاری دنیای امروز و تهدیدی بالقوه برای توسعه فردی و بهره‌وری سازمانی به شمار می‌آید که ضمن اتلاف وقت و منابع، زمینه‌ساز عوارض منفی بر سلامت جسمی و روانی افرادی است که از مهارت‌های لازم برای مقابله با آن برخوردار نیستند. اهمال‌کاری مفهومی فراتر از سستی و تنبلی در انجام کارها بوده و در واقع یک عادت رفتاری مزمن و نامطلوب است که از ویژگی‌های شخصیتی، تأثیرات محیطی یا عوامل مرتبط با کار نشأت گرفته و موجب کاهش بازدهی در شئون مختلف زندگی انسان می‌شود. این مفهوم، با موضوعات و متغیرهای پرشماری نظیر خستگی، استرس، نگرانی، احساس گناه، نارضایتی، افسردگی، وسواس، ابهام و تعارض نقش، بی‌تفاوتی، بی‌انگیزگی و ضعف مهارت‌های شخصی و سازمانی ارتباط دارد.
بدون تردید، مواجهه علمی و تکنیک محور با اهمال‌کاری و به حداقل رساندن آثار مخرب آن مستلزم آشنایی با مفهوم، پیشایندها و راهکارهای مقابله با این پدیده و نیز آشنایی با مدیریت زمان به عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های لازم برای ارتقای کارایی و اثربخشی است.
مخاطبین این دوره آموزشی اهمال‌کاری با رویکرد مدیریت زمان بسیار گسترده هستند. از دانش‌آموزان و دانشجویان گرفته تا معلمان، اساتید و پژوهشگران، از خانم‌های خانه‌دار و افراد دارای مشاغل آزاد گرفته تا کارکنان و مدیران سازمان‌ها و… می‌توانند در زمره مخاطبان آن قرار گیرند و با فراگیری مفاهیم و تکنیک‌های ارائه شده، تغییری بنیادین در زندگی، تحصیل و کسب‌وکار خود ایجاد نمایند.
منبع: فقیهی‌پور، جواد و قاسمی پیربلوطی، اکبر و سورگی، معصومه و ذوالقدر، مهدی (1400)؛ اهمال‌کاری شخصی و سازمانی با تأکیدی بر مدیریت زمان، تهران، انتشارات دارالفنون، چاپ اول.
سرفصل دوره آموزشی
بخش اول: تعاریف و مفاهیم اهمال‌کاری
بخش دوم: اهمال‌کاری در زندگی شخصی
بخش سوم: اهمال‌کاری در محیط کار
بخش چهارم: تعاریف و مفاهیم مدیریت زمان
بخش پنجم: مدیریت زمان در زندگی شخصی
بخش ششم: مدیریت زمان در محیط کار
شرکت در این دوره برای چه کسانی مفید است؟
1- مدیرانی که به دنبال تحقق بهره‌وری (اثربخشی و کارایی) در شرکت یا سازمان خود هستند.
2- تمام افرادی که دچار اهمال‌کاری هستند و قصد دارند اهمال‌کاری خود را در محیط زندگی شخصی و سازمانی کنترل نمایند.
3- تمام افرادی که علاقه‌مند هستند از تکنیک‌های مدیریت زمان در جهت پیشبرد اهداف خود بهره ببرند.
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.