هوش نگرشی یا AQ

وقتی اتفاقی در زندگی رخ می‌دهد، تمایل داریم که آن را خوب یا بد برچسب‌گذاری کنیم. در واقع هیچ رویدادی خوب یا بد نیست بلکه این نگرش ما نسبت به آن رویداد است که خوب یا بد است. به طور مثال دو نفر که در زندگی شرایط مشابهی داشتند، شغل خود را از دست دادند. واکنش فرد اول به اتفاق موصوف این بود که اتفاق خیلی بدی رخ داده است و در نتیجه افسرده و ناامید شد، اعتمادبه‌نفس خود را از دست داد و تبدیل به شخصی بسیار منفی شد. او به دنبال مقصر قلمداد کردن دیگران بود و بهانه‌جویی می‌کرد چرا که از دست دادن شغل برایش بسیار اسفبار بود. فرد دوم نیز شغل خود را از دست داد؛ اما این پرسش را از خود پرسید: خدایا، آیا می‌خواهی سرنوشت دیگری برایم رقم بزنی؟ او به جای سرزنش و بهانه‌جویی و منفی شدن، شروع به جستجوی راه‌هایی جدید نمود. او اقدام به شبکه‌سازی با دیگران کرد و به خداوند توکل نمود. خداوند نیز در زمینه‌ای متفاوت برای او دری گشود و شغلی جدید برایش مهیا شد. او شغل جدید خود را سکویی برای تقویت ایمان خود می‌داند. او اکنون خوشبخت‌ترین فرد است! دو فرد با تجربه‌ای یکسان که یکی عکس‌العمل منفی و دیگری عکس‌العمل مثبت دارد. این امر یک رویداد نیست، بلکه نگرشی است که ما نسبت به آن رویداد داریم. دو نفر دیگر نیز وضعیت بسیار مشابهی داشتند. هر دو نفر به دفتر کارفرمای خود فراخوانده شدند و از هر دو نفر به دلیل سهمی که در موفقیت شرکت داشتند، تقدیر گردید. به هر دو نفر پاداش زیاد و افزایش حقوق قابل‌توجهی داده شد. ارتقاء و افزایش حقوق برای یکی از آن‌ها منجر به ایجاد یک نگرش متکبرانه شد. او احساس کرد که خودش مسئول همه دستاوردهایش است. او کمکی که افراد دیگر به او داشتند را فراموش نمود و به جای رهبر به یک رئیس تبدیل شد. افراد از وی ناراحت شدند. افزایش حقوق این توهم را برایش ایجاد کرد که او می‌تواند هر چیزی را که بخواهد به دست بیاورد. سطح زندگی‌اش بالاتر از میزان درآمدش افزایش یافت. این ارتقاء بزرگ منجر به بی‌احترامی او نسبت به دیگران شد و همچنین نسبت به مشکلات مالی و چالش‌های خانواده خود بی‌توجهی نمود. فرد دیگر نیز ارتقا و افزایش مشابهی را دریافت کرد. نگرش او اما کاملاً متفاوت بود. او خدا را شکر کرد که این فرصت و نعمت را به وی داده است. او این ارتقاء را فرصتی برای کمک به کارکنان تحت مدیریت خود در نظر گرفت. او یاد گرفت که چگونه افراد را به جای ریاست کردن، هدایت کند. پول اضافی که به دست آورد او را به سمت یک سبک زندگی فاخر سوق نداد. بلکه نگرش سپاسگزارانه، وی را بر آن داشت تا بیش از هر زمان دیگری به اهداف خداپسندانه و خیرخواهانه نزدیک گردد. این ارتقاء به او کمک کرد تا همسر، پدر، دوست و رهبر بهتری شود. همان‌گونه که مشاهده کردید اتفاقات مشابهی رخ داده است ولی با این وجود دو نگرش و نتایج متفاوت به دست آمده است. انسان‌ها ظرفیت عظیمی در تغییر بهترین یا بدترین اتفاقاتی که رخ می‌دهد را دارند. انسان‌ها این توانایی را دارند که از بدترین و بهترین شرایط، بهترین استفاده را ببرند. همه این‌ها بستگی به این دارد که چه نگرشی را اتخاذ نموده‌ایم. در واقع میزان پیشرفت یک فرد در زندگی با توجه به نگرش وی تعیین می‌شود و استعداد به اندازه نگرش در تعیین میزان ارتقاء یک فرد در زندگی مهم نیست. نگرش شاید مهم‌ترین عامل برای موفقیت کارکنان و یک کسب‌وکار باشد. کارکنانی با نگرش مثبت تمایل دارند از کار خود لذت ببرند و به جزئیات توجه کنند. انرژی مثبت مسری می‌گردد. رقابت دوستانه بین مدیران می‌تواند منجر به موفقیت کسب‌وکار گردد. افراد با نگرش‌های مثبت می‌توانند راه‌حل‌هایی مؤثر برای مسائل پیدا کنند و حتی از بروز مسائل جلوگیری کنند. توانایی تطبیق و تغییر هوشمندانه پویایی‌های زندگی شخصی و سازمانی با استفاده از مفهوم نگرش و ادراک را هوش نگرشی (Attitudinal Quotient – AQ) می‌گویند. هوش نگرشی منجر به تفکر درست و بروز رفتارهای حرفه‌ای در زندگی شخصی و فردی می‌گردد. در حالیکه بهبود ضریب هوشی (IQ) دشوار است، اما خبر خوب اینکه هوش نگرشی (AQ‌) یک فرد همیشه قابل تنظیم و بهبود است.

با توجه به ماهیت جدید هوش نگرشی و لزوم پیاده‌سازی این مفهوم در دو بعد شخصی (خانوادگی) و سازمانی (فردی و مدیریتی) می‌توان از ابزارهای هوش نگرشی به عنوان ابزارهایی برای ارتقای هوش نگرشی شخصی و فردی بهره برد. ابزارهای هوش نگرشی دارای سه مؤلفه اصلی می‌باشند که عبارتند از مغلطه‌های منطقی، تحریف‌های شناختی و سوگیری‌های شناختی.